Σύμφωνα με τις αναφορές, πραγματοποιήθηκαν 262 συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Ελλάδα και 119 στο εξωτερικό, τιμώντας τη μνήμη των 57 θυμάτων της τραγωδίας στα Τέμπη.
Πολίτες κάθε ηλικίας και κοινωνικής διαστρωμάτωσης κατέκλυσαν τους δρόμους, εκφράζοντας τη βαθιά τους θλίψη και την απαίτησή τους για δικαιοσύνη.
Οι συγκεντρώσεις αυτές μπορεί να είχαν σαν κίνητρο ένα τραγικό γεγονός, αλλά αναδεικνύουν και την ευρύτερη αμφισβήτηση του τρόπου διακυβέρνησης, τις διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης, των συνθηκών στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού, τη διαχρονική αίσθηση ατιμωρησίας και την ανεπάρκεια των θεσμών.
Αυτή η απαίτηση για «οξυγόνο» είναι και βαθιά πολιτική. Είναι ένα αίτημα για δομικές αλλαγές και όχι απλώς για μια εναλλαγή προσώπων στην εξουσία.
Είναι ένα αίτημα ανατροπής μιας πολιτικής κουλτούρας πολλών δεκαετιών που την έχει ξεπεράσει ο χρόνος.
Εν έτει 2025 βλέπουμε τους αρχηγούς των κομμάτων να καλλιεργούν το μίσος και τον φανατισμό στους ψηφοφόρους τους, χρησιμοποιώντας τους σαν θύτες αλλά και ως θύματα, για να κρύψουν τα προσωπικά τους αδιέξοδα και την ιδεολογική τους ανυπαρξία.
Και δυστυχώς τα καταφέρνουν.
Ίσως να έφτασε η στιγμή, οι πολίτες να ξεφύγουν από αυτήν την ομηρία των κομμάτων και να δούνε την πολιτική και τα προβλήματα της κοινωνίας με τα δικά τους μάτια.
Βλέπουμε τα κόμματα να προσπαθούν να ιδιοποιηθούν την οργή της κοινωνίας, χωρίς να είναι τα ίδια ικανά να υλοποιήσουν μια πραγματική μεταρρύθμιση. Γιατί δεν αρκεί να λες ότι το σύστημα είναι ένοχο και διεφθαρμένο, πρέπει να αποδείξεις ότι έχεις το σχέδιο να το αλλάξεις, όχι όμως με επικοινωνιακά τεχνάσματα, αλλά με φρέσκιες ιδέες.
Πρέπει να καταλάβουν τα κόμματα ότι οι πολίτες δεν θέλουν απλώς μια διαφορετική εκδοχή της ίδιας πολιτικής, θέλουν μια ριζική αλλαγή στη λειτουργία του κράτους, των θεσμών και της δημοκρατίας.
Το μήνυμα από αυτές τις τεράστιες σε όγκο συγκεντρώσεις δεν είναι η αποσταθεροποίηση όπως επιδιώκουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά η κατάρρευση του υπάρχοντος συστήματος διακυβέρνησης.
Η κοινωνία ζητά την μετάλλαξή του σε ένα άλλο μοντέλο που να μην γεννά καρμπονιζέ κυβερνήσεις, αλλά μέσα σε ένα πλαίσιο δημοκρατικής κανονικότητας, ένα διαφορετικό κράτος με γνώμονα το συμφέρον του πολίτη και όχι την πολιτική επιβίωση των κομμάτων.
Το έγκλημα των Τεμπών αναδεικνύει την έλλειψη της εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς το πολιτικό σύστημα, αλλά και προς στα συστημικά κόμματα εξουσίας.
Και αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης αντανακλάται στις δημοσκοπήσεις μετά από τις μεγαλειώδεις σε όγκο συγκεντρώσεις.
Ενώ η κοινωνική οργή κάνει κρότο και δείχνει τα δόντια της στην κυβέρνηση, αυτή όχι μόνο δεν μεταφράζεται σε στήριξη προς τα άλλα κόμματα εξουσίας ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά φανερώνει ότι και αυτά είναι μέρος του ιδίου συστήματος, αφού δεν μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν την φθορά της.
Γιατί είναι εύκολο να ζητάς την «αποκαθήλωση» του παρόντος συστήματος εξουσίας και να καταγγέλλεις το έλλειμμα δημοκρατίας, το δύσκολο είναι να προτείνεις ένα άλλο, με καινούρια πολιτικά χαρακτηριστικά.
Έχουμε ακούσει υποσχέσεις στο παρελθόν από πολιτικούς αρχηγούς για τεράστιες αλλαγές, που κανείς τους δεν υλοποίησε:
Ένας μίλησε για την «επανίδρυση του κράτους». Ένας άλλος ότι «θα πατάξει την διαφθορά» και «δεν θα κάνουν κουμάντο πέντε νταβατζήδες». Κάποιος ότι «θα αλλάξει την Ελλάδα και την Ευρώπη όλη». Και ένας άλλος υποσχέθηκε την «ίδρυση ενός επιτελικού κράτους με πυλώνα την Εθνική Αρχή Διαφάνειας»
Κούφια λόγια και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.
Το ερώτημα λοιπόν είναι ένα. Μπορεί να υπάρξει κάποιο κόμμα στην σημερινή συγκυρία που να μπορεί να εκφράσει αυτή την ανάγκη για πολιτικό «οξυγόνο» με έναν τρόπο που να μην είναι απλώς διαμαρτυρία, αλλά μια ρεαλιστική πρόταση για δημοκρατική και κοινωνική αλλαγή;
Μπορεί κάποια από τα κόμματα που βαυκαλίζονται ότι είναι κόμματα εξουσίας να υποστηρίξουν αυτό το νέο πολιτικό μοντέλο εξουσίας που έχει ανάγκη ο τόπος;
Καταφανέστατα όχι.
Γιατί ακόμα και αν αγνοήσει κανείς το βεβαρημένο τους πολιτικό παρελθόν, κανένα, κάτω από τις σημερινές ηγεσίες τους δεν μπορεί να πείσει ότι είναι ικανό να ανατρέψει τις παθογένειες που βρωμούν και ζέχνουν από παντού.
Είτε γιατί είναι αγκυλωμένα στις φθαρμένες ιδεοληψίες τους, είτε γιατί δεν διαθέτουν την αξιοπιστία και την οργανωτική δύναμη να επιβάλουν μια νέα πολιτική πραγματικότητα, είτε γιατί δεν έχουν να προτείνουν κάτι φρέσκο απαλλαγμένο από τοξικότητα.
Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο βασισμένο στη διαφάνεια, στην αξιοκρατία, σε μια ανεξάρτητη δικαιοσύνη που όλες οι αποφάσεις της θα γίνονται αποδεκτές και όχι μόνο αυτές που εξυπηρετούν τα δικά τους «θέλω». Και κυρίως σε ένα κράτος που δεν θα αντιμετωπίζει την ζωή του πολίτη ως αναλώσιμη.
Οι πολίτες δεν θέλουν ένα σύστημα που θα αυτοπροστατεύεται, που τα σκάνδαλα θα θάβονται και οι υπεύθυνοι θα έχουν ένα πολιτικό και νομικό δίχτυ προστασίας.
Απαιτούν ένα κράτος που θα λειτουργεί προς όφελός τους και όχι για το συμφέρον μιας μικρής συναλλασσόμενης ελίτ.
Μέχρι να υπάρξουν οι μηχανισμοί που θα διασφαλίζουν ότι το κράτος και οι θεσμοί θα υπηρετούν τον πολίτη, η οργή και η δυσπιστία θα βαθαίνει. Γι’ αυτό και η ανάγκη για πολιτικό «οξυγόνο» σήμερα είναι τόσο επιτακτική όσο ποτέ.
Όσο αυτά δεν επιτυγχάνονται, τότε θα προκύπτουν νέες και ίσως χειρότερες τραγωδίες. Θα μεγαλώνει η αποξένωση των πολιτών από το πολιτικό σύστημα και οι μόνοι που θα παραμείνουν πιστοί στα κόμματα και στις ηγεσίες τους θα είναι οι φανατικοί οπαδοί του κεντρικού τους πυρήνα που δεν έχουν προσωπική άποψη και αυτοί που προσδοκούν οφέλη για αυτή τους την στήριξη.
Σε αυτό το πολιτικό περιβάλλον τα πολιτικά άκρα αποκτώντας δύναμη θα αποθρασύνονται και οι δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας θα παραμένουν στο περιθώριο.
Πρέπει να καταλάβουν τα κόμματα, ότι οι μεγάλες αλλαγές δεν έρχονται μόνο με ανέξοδα συνθήματα και οργισμένες αντιδράσεις. Ούτε φυσικά προσμένοντας τον Μεσσία που θα συνεπάρει τα πλήθη και θα ηγηθεί της αλλαγής όπως συνέβη το 2015, που «κάποιος» παρέα με την επανάσταση είχε έτοιμη και την τιμή πώλησής της, αλλά με τη συγκρότηση ενός οράματος που θα δίνει προοπτική και νόημα στη συλλογική δράση.
Η κοινωνία έχει ανάγκη από ηγέτες και κινήματα που μπορούν να πείσουν τις υγιείς δυνάμεις της χώρας να συστρατευθούν στο συλλογικό πρόσταγμα.
Η αλλαγή θα προέλθει από εκείνους που κατανοούν ότι η κρίση είναι βαθύτερη και απαιτεί κάτι περισσότερο από μια εναλλαγή προσώπων. Από όσους μπορούν να χτίσουν ένα νέο πολιτικό αφήγημα που θα συνδέει την κοινωνική δυσαρέσκεια με μια ρεαλιστική προοπτική για το μέλλον. Και αυτό δεν γίνεται με παλιά υλικά και μηχανισμούς, ούτε με τη λογική του «ώριμου φρούτου».
Η πρωτοβουλία για μια πραγματική αλλαγή δεν μπορεί να προέλθει από εκείνους που απλώς περιμένουν τη φθορά της κυβέρνησης για να αρπάξουν την δική τους ευκαιρία. Από αυτούς που πιστεύουν ότι αρκεί να εκμεταλλευτούν την οργή και την απογοήτευση του κόσμου, χωρίς να προτείνουν κάτι ουσιαστικό, που στην πραγματικότητα δεν ηγούνται απλώς περιμένουν στις γωνίες σαν σκιές.
Η αλλαγή, θα έρθει από εκείνους που έχουν το θάρρος να σπάσουν το σημερινό απόστημα και να διαμορφώσουν μια νέα πρόταση που δεν θα στηρίζεται μόνο στην αντίδραση, αλλά στην δημιουργία και την ελπίδα.
Η φύση απεχθάνεται τα «κενά» και το ίδιο ισχύει και στην πολιτική. Όταν υπάρχει έλλειμμα εκπροσώπησης, όταν η κοινωνία νιώθει ότι κανείς δεν εκφράζει τα αιτήματά της, τότε αυτά τα κενά θα τα καλύψουν ευκαιριακοί «σωτήρες» και λαϊκιστές που αναπαράγουν το ίδιο σύστημα με άλλο προσωπείο.
Όταν η κοινωνία απαιτεί «οξυγόνο», αν δεν το δώσουν οι κατάλληλοι, θα έρθουν οι άλλοι να το προσφέρουν ως ψευδαίσθηση με ακριβό τίμημα, όπως το πληρώσαμε στο πρόσφατο παρελθόν.