– Πρέπει να το κάνουμε το προξενιό. Γιατί και η εξαδέλφη σου η Νόπη, είναι κοπέλα εξαίρετη, αλλά και ο κύριος Σάκης, γοητευτικός, ευκατάστατος, και από οικογένεια με ηθικές αρχές.
Ο κύριος Σάκης… ναι… γοητευτικός ακόμη στα πενήντα του και ματσωμένος, δε λέω, αλλά εκείνες οι «ηθικές αρχές του», τώρα, πού κολλάνε;
– Ναι, αλλά… αυτός ο κύριος Σάκης, δεν είναι ο πατριώτης μας εκείνος, που ο πατέρας του ήτανε δοσίλογος στη κατοχή κι ύστερα βρέθηκε, απ’ το τίποτα, με εκατόν πενήντα στρέμματα χωράφια, που η οικογένεια τα έχει κάνει τώρα θερμοκήπια με ντομάτες; Δεν είναι εκείνος που σκότωσε τη κόρη του και τον φίλο της μαζί; Και ο ίδιος ο κύριος Σάκης δεν καταδικάστηκε αργότερα για φόνο; Αυτός δεν είναι, που σήμερα απασχολεί στα θερμοκήπιά του ανασφάλιστους αλλοδαπούς για ένα ξεροκόμματο;
– Ω, καημένη! Τι σημασία έχει τι έκανε ο πατέρας του και πού τα βρήκε τα χωράφια; Εκείνα τα χρόνια ο άνθρωπος είχε μια ιδεολογία και λειτουργούσε σύμφωνα μ’ αυτήν. Και όσο για τα χτήματα, ποιος στα λέει αυτά; Έχει τίτλους επίσημους στα χέρια του. Και κείνη η ιστορία με τη κόρη του, να ξέρεις, ήταν έγκλημα τιμής. Καταλαβαίνεις, έπρεπε να αποκαταστήσει την ηθική της οικογένειας, να ξεπλύνει τη ντροπή τους. Βέβαια, ύστερα ξεκίνησε βεντέτα. Και ο κύριος Σάκης, αναγκάστηκε να σκοτώσει τον αδελφό του θύματος για να μην προλάβει εκείνος να του ξεκληρίσει την οικογένεια. Αυτό δεν είναι φόνος, άλλο αν δικάστηκε. Τώρα όμως, ζει τη ζωούλα του ήσυχα και ασχολείται μόνο με τα θερμοκήπιά του, στα οποία ασφαλώς και εργάζονται αλλοδαποί. Πού το βλέπεις το κακό; Ο άνθρωπος προασπίζει τα συμφέροντά του και αυτό κάνει ο καθένας σήμερα. Γιατί κορίτσι μου, άλλο να έχεις ηθικές αρχές και άλλο να είσαι ηλίθιος. Έπειτα, ακόμη και οι κανόνες της ηθικής αλλάζουν και προσαρμόζονται ανάλογα με την εξέλιξη των ανθρώπων μέσα στο χρόνο. Όχι, όχι, μια χαρά άνθρωπος είναι ο κύριος Σάκης και το μόνο που του λείπει είναι μία σύντροφος, γι’ αυτό σου λέω…
– Ωραία λοιπόν, ιδεολόγος ο πατέρας του κυρίου Σάκη, ιδεολόγος και ο Χίτλερ, ιδεολόγοι και οι Ταλιμπάν. Άρα ηθικά στοιχεία. Αλλά από κείνη τη μεριά, τη δική τους. Από τούτη όμως, ρουφιάνος ο πατέρας του κυρίου Σάκη, εγκληματίας ο Χίτλερ, τρομοκράτες οι Ταλιμπάν. Άρα ανήθικοι.
– Τώρα μιλάς για άλλους κώδικες ηθικής, που άπτονται ευρύτερων κοινωνικών προβλημάτων. Μα για να καταλάβεις, η ηθική είναι μια έννοια ρευστή και είχε ανέκαθεν σχέση με το τον τόπο, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, τα ήθη, τα έθιμα, τους νόμους, τις κοινωνικές συνθήκες, τη τεχνολογική ανάπτυξη και όλα αυτά που αλλάζουν τις κοινωνίες των ανθρώπων και καθορίζουν κάθε φορά τους καινούριους κώδικες της συμπεριφοράς τους. Δηλαδή, στην Ανατολή ένας άνδρας είναι πολύγαμος και είναι ηθικός. Ενώ στη Δύση θα ήτανε μοιχός και ανήθικος. Σε κοινωνίες πρωτόγονες ο σύζυγος παραχωρούσε στο φιλοξενούμενο το δικαίωμα να κοιμηθεί με τη γυναίκα του και ήταν ηθικός. Σήμερα θα ήταν κερατάς. Και ούτε είμαστε ανήθικοι εμείς που καταργήσαμε τη δουλεία της αρχαιότητας (άλλου είδους ηθικές κι αυτές!). Έπειτα, ποιος σου είπε ότι είναι ανήθικο να κοιτάζεις το συμφέρον σου, όταν μάλιστα γύρω σου, αφθονούν τα φτηνά εργατικά χέρια, για να κάνεις τη δουλειά σου;
– Κάτσε, με μπέρδεψες κυρία Αντιγόνη μου. Δηλαδή, και η ιερά εξέταση και οι αφορισμοί και η καταδίκη των ομοφυλόφιλων σε παλιότερα χρόνια και οι πόλεμοι και οι δικτατορίες και όλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας είχαν τη δική τους ηθική κι έτσι απλά, κάποιοι βρέθηκαν να είναι συνεπείς σ’ αυτήν; Ναι; Ε, όχι κυρία Αντιγόνη μου, για μένα, με το φτωχό μου το μυαλό, ηθική είναι εκείνη η ανώτερη ρυθμιστική αρχή που πηγάζει από τη συνείδησή μου. Και, δεν λέω, η συνείδηση ασφαλώς και διαμορφώνεται απ’ όλα αυτά που είπες πριν, αλλά έχει και μια γωνίτσα φωτεινή, πέρα από τ’ ανθρώπινα, που σε τσιγκλάει κάθε τόσο κι αγωνίζεται να συμβιβάσει το δικό σου εγωκεντρισμό με την αλληλεγγύη και την ομαδικότητα που είναι ανάγκη να διέπει τις ανθρώπινες κοινωνίες. Και μέσα από τούτη την ανάγκη του συμβιβασμού, καθορίζονται οι κανόνες της δικής μου ηθικής.
– Ναι, καλοί οι προβληματισμοί σου, αλλά εν τέλει, δεν συνάδουν με το προξενιό που…
– Συνάδουν, πώς δεν συνάδουν…
karalitsa2@gmail.com