Πιθανότατα η αυστηρή ποινή θα κάνει τους γονείς πιο προσεκτικούς με τα παιδιά τους, και να οδηγήσει στη μείωση της νεανικής βίας. Αλλά εκτός από τους γονείς των κοριτσιών που φέρεται να οργάνωσαν τον ξυλοδαρμό της 14χρονης, γιατί να μην έχουν ευθύνη και οι γονείς των δεκάδων παιδιών τα οποία παρακολουθούσαν με απάθεια στην οδό Λαζαράκη το βράδυ του περασμένου Σαββάτου.
Δεν είναι υποχρέωση και καθήκον να ενσταλάξουν την ενσυναίσθηση στα παιδιά τους, να μάθουν να νοιάζονται όταν κάποιος βρίσκεται σε αδύναμη θέση να μπαίνουν στην θέση του άλλου;
Το πρόβλημα είναι κοινωνικό, η συγκεκριμένη υπόθεση ξυλοδαρμού καταρρίπτει όλα τα γνωστά κλισέ για τα παιδιά προβληματικών οικογενειών κι εκείνα που ζουν σε υποβαθμισμένες συνοικίες. Πρωταγωνιστούν καλές οικογένειες. Η νεανική βία εντός και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος είναι τόσο εκτεταμένη που η συζήτηση για αυστηροποίηση των ποινών όχι μόνο δεν βοηθάει, αλλά ίσως και να αποπροσανατολίζει.
Η κοινωνία και η Πολιτεία που βλέπει τα παιδιά της να δέρνονται άγρια στους δρόμους, να μαχαιρώνονται με φαλτσέτες ανταλλάσσοντας ακραίες ύβρεις και απειλές, πρέπει να δει το φαινόμενο ευρύτερα.
Τα παιδιά έχουν αφεθεί στην μοίρα τους από γονείς που δεν μπορούν να δουν την αλήθεια, δεν αποδέχονται ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό. Τρομερό και απάνθρωπο να κακοποιεί νήπιο άλλο νήπιο σεξουαλικά. Όταν σ’ ένα παιδικό σταθμό μπαίνει μετά ο πατέρας και βρίζει την νηπιαγωγό γιατί δεν έκανε αυτό που της είπε; Τι μαθαίνει αυτό το παιδί;
Μετά κάθε άγριο ξυλοδαρμό ανηλίκου από ανήλικο, αυτό – απαλλακτική ενήλικη ιδέα περί άγουρης ηλικίας ως «πρόφαση» αθωότητος.
Λέμε δεν υπάρχει προστασία της παιδικής ηλικίας. Τα παιδιά σε απευθείας σύνδεση με τις φλόγες και τις παραφροσύνες και τον τρόμο της κοινωνίας των μεγάλων. Καταναλώνουν από μωρά όλα τα προϊόντα και τα παραπροϊόντα της προόδου. Ζουν υπό συνθήκες ακραίου ατομισμού, έκπτωσης αξιών, αμφισβήτησης θεσμών και συμβόλων. Αναπαράγουν την βία ως εργαλείο διευθέτησης των διαφορών.
Οι δάσκαλοι γκρεμίσθηκαν από την έδρα τους και οι γονείς τους τραβούν διαρκώς το αυτί. Αθροίζουν αρνητικές εμπειρίες, καταπίνουν αχώνευτη την οργή.
Ωστόσο, υπάρχει η ενδοοικογενειακή κακοποίηση, η απουσία του γονιού, η σχολική αποτυχία, η χρήση ουσιών, το καταφύγιο στην παραστρατημένη παρέα.
Η βία πουλάει, η δημόσια προσοχή, το ψηφιακό χειροκρότημα που πολλές φορές γίνεται κίνητρο της υπερβάλλουσας βαρβαρότητας.
Με το ισχυρό αφιόνι της υπερέκθεσης στερεύει και η τελευταία στάλα της λογικής.
Οι έρευνες έχουν εντοπίσει ως πλέον σοβαρή αιτία της ανήλικης βίας την ασθενή εφηβική ταυτότητα. Το ραγισμένο εσωτερικό κρύσταλλο και τα παρελκόμενά του. Την λειψή αίσθηση λογικής, την τάση εκκίνησης αυτοκινήτων χωρίς τιμόνι. Την παντοδυναμία του «δεν με νοιάζει» εκτός και νοιασθεί κάποιος, κάποιοι πραγματικά βαθιά, συστηματικά γι’ αυτούς.
Πρέπει να αλλάξει η πολιτική σκέψη και ο πολιτικός λόγος και κυρίως, αν πέσει ένα μεγάλο βάρος στο σχολείο, πέραν από τις σκέψεις και γνώσεις που πρέπει να δώσει για να στηρίξει την λογική σκέψη και κριτική, η οποία τελικά σημαίνει μόρφωση.
Δηλαδή καλλιεργημένο πολίτη, με παιδεία, πολιτισμό, αξίες, αρχές και κανόνες.
Σ’ ένα σχολείο όμως που διαρκώς υποβαθμίζεται χάριν του ψηφιακού κόσμου, εκεί υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Δύο χώρες διέπρεψαν στα παραπάνω τα προηγούμενα χρόνια Φιλανδία και Σουηδία κάνουν πίσω και γυρίζουν στο βιβλίο και στο μολύβι.
Στην χώρα μας, κάτι τέτοιο για να συμβεί, θα πρέπει να ανοίξει ο ουρανός ή να έλθει η δεύτερη παρουσία. Όπου το λεξικό του Γ. Μπαμπινιώτη καθηγητή γλωσσολόγου κατήντησε να πωλείται δύο ολόκληρα ευρώ!!!
Προς ενίσχυση του ισχυρισμού μου επιτρέψατέ μου να μεταφέρω μια προσωπική εμπειρία πριν από 25 περίπου χρόνια, όταν ζήτησα από 34 Πανεπιστήμια να συντάξω -χωρίς βέβαια αμοιβή- τα πτυχία των φοιτητών με καλλιγραφικά, όπως πολλοί χαρακτηρίζουν γράμματα, χωρίς να μου απαντήσουν τα 33 Πανεπιστήμια, το δε 1 με ενημέρωσε ότι το Υπουργείο δεν τους επιτρέπει να καλλιγραφούν!… παρά μόνον με τα κλασικά και στερεότυπα έντυπα. Το είδος της γραφής μου φαίνεται από το σχετικό συνημμένο.
Η χειρόγραφη γραφή δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλειφθεί και να αντικατασταθεί από το κτύπημα των πλήκτρων. Η ανεξέλεγκτη βία των ανηλίκων πιθανότατα να είναι αντανάκλαση της σχεδόν κατάργησης της αγωγής στα σχολεία, της καλλιέργειας δηλαδή των αξιών που προαναφέραμε, του σεβασμού, της ενσυναίσθησης και της ανθρωπιάς, με αποτέλεσμα να βλέπουμε τον επικίνδυνο ευτελή «ηρωισμό» του να ανεβάσεις στα κοινωνικά δίκτυα και να καυχηθείς την κακοποίηση ενός αδύναμου παιδιού αντί να το βοηθήσεις για να φανεί η δική σου δύναμη έναντι της αδυναμίας του άλλου.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα στοιχεία της ψυχιατρικής παιδιών και εφήβων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σύμφωνα με τα οποία οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, η ανεργία των μελών της οικογένειας, οι ελληνικές υποδομές, συνδέονται με την ψυχική υγεία.
Με την Ελλάδα να έχει τα υψηλότερα ποσοστά περίπου στο 28% στην Ευρωζώνη όσον αφορά την φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό των νέων.
Οι έρευνες δείχνουν πως τα κρούσματα παίρνουν διαστάσεις πανδημίας, αλλά και οι εικόνες από τις σοκαριστικές βίαιες συμπλοκές ανηλίκων σε σχολεία, πλατείες και πάρκα, τα οποία αυξήθηκαν κατά 73% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023.
Από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, τα επεισόδια έχουν λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, το δε Υπουργικό Συμβούλιο, έστω και καθυστερημένα, ασχολήθηκε, ενώ το Υπουργείο Παιδείας και Οικογένειας κατ’ εξοχήν αρμόδια, πλην του Υπουργείου Δικαιοσύνης, σε καμία παρέμβαση προήλθαν. Παραβλέπεται ότι εκείνο που είναι σημαντικότερο, κυρίως για τους νέους, είναι τα μέτρα της Πολιτείας να εφαρμόζονται αποτελεσματικά και όχι απλώς να εξαγγέλλονται. Γιατί στην αντίθετη περίπτωση αυτά θα αποτελούν τσιρότο σε μια βαθιά πληγή.
* Ο κ. Ιωάννης Σκουτέρης είναι Δικηγόρος, τέως αντιδήμαρχος Χολαργού