Όπως είπε ο υπουργός, «αν ξέφευγε ακόμη και το 5% από αυτές, σήμερα θα κάναμε άλλου είδους απολογισμό» και προσέθεσε ότι «αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το πιστώσουμε σε όλους και όλες που έδωσαν και την ψυχή τους σε αυτές τις μάχες. Να περάσουμε, λοιπόν, στα στοιχεία και να ξεκινήσουμε με όλη τη χρονιά».
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων σε τρία βασικά συμπεράσματα που εξάγονται από την αλλαγή του δόγματος του Πυροσβεστικού Σώματος.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, βραβεύθηκαν 13 φυσικά και νομικά πρόσωπα, που προέβησαν σε δωρεά -μέσω χρηματοδότησης- υπηρεσιών μίσθωσης επιχειρησιακών κέντρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones).
Ακολουθεί η ομιλία του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια:
«Επιτρέψτε μου μια ξεχωριστή προσφώνηση προς τους ένστολους άντρες και τις γυναίκες της Πολιτικής Προστασίας, παρόντες και απόντες από αυτή τη αίθουσα, αλλά πάντα παρόντες στη μάχη.
Είναι η δική σας αφοσίωση στο καθήκον , η δική σας υπεράνθρωπη πολλές φορές προσπάθεια, το δικό σας φιλότιμο, που μαζί με τους εθελοντές, κάθε χρονιά προστατεύει ανθρώπους, περιουσίες και φυσικό περιβάλλον
Και σας ευχαριστούμε όλοι ειλικρινά.
Ένα ακόμη μεγάλο ευχαριστώ εκ μέρους όλων μας, για τους ένστολους των Ενόπλων Δυνάμεων επίγειων και εναέριων, της Αστυνομίας και του Λιμενικού, για τους αυτοδιοικητικούς και τους ειδικούς επιστήμονες, με άλλα λόγια αυτή τη μεγάλη διαλειτουργική ομάδα, που φέτος, και στην πρόληψη και κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, λειτούργησε εξαιρετικά.
Κυρίες και Κύριοι,
Η φετινή αντιπυρική περίοδος, στοιχεία της οποία θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια, εκτυλίχθηκε με τα εξής δεδομένα:
Πρώτον, το 2024 ήταν ένα από τα πιο ξηρά έτη. Από την άνοιξη και μετά, το έλλειμα της ετήσιας συνολικής βροχόπτωσης ξεπερνά το 40-50% σε σχέση με τη μέση τιμή των τελευταίων 34 ετών. Τι σημαίνει αυτό για την επικινδυνότητα εκδήλωσης πυρκαγιών σε δασικές περιοχές , δεν χρειάζεται καν εξήγηση νομίζω….
Δεύτερον, το 2024 ήταν το πλέον θερμό έτος. Καταγράφηκαν μέγιστες θερμοκρασίες -ρεκόρ σε μήνες όπως ο Απρίλιος, ο Ιούνιος, αλλά και ο Ιούλιος με πολυήμερο καύσωνα-ρεκόρ διάρκειας 16 ημερών. Να σημειωθεί ότι ο αμέσως προηγούμενος πολυήμερος καύσωνας διάρκειας 15 ημερών, σημειώθηκε το 2023. Έχουμε δηλαδή δύο διαδοχικές χρονιές γεγονός πρωτοφανές.
Τρίτον, το 2024 είχαμε πολύ μεγάλο αριθμό εκδήλωσης πυρκαγιών εκτός αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή πριν την 1η Μαίου και μετά την 31η Οκτωβρίου. Ένα φαινόμενο που εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα τα τελευταία χρόνια.
Λαμβάνοντας υπ όψιν , λοιπόν, τα δεδομένα των προηγουμένων ετών, και με τη βεβαιότητα ότι η κλιματική κρίση είναι και θα είναι εδώ, η Πολιτική Προστασία προχώρησε στον ανασχεδιασμό του επιχειρησιακού της βραχίονα ως προς την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και το νέο δόγμα της Πυροσβεστικής, με άξονες την πρόληψη , την διαλειτουργικότητα, την ενίσχυση των ΕΜΟΔΕ, την επιτήρηση, την ετοιμότητα και την άμεση κινητοποίηση εναέριων και επίγειων δυνάμεων.
Σε αυτά προσθέστε την ευρύτερη κυβερνητική πολιτική, όπου μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία Δικαιοσύνης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, αυστηροποιήσαμε τις ποινές για τους εμπρηστές , νομοθετήσαμε τον καθαρισμό οικοπέδων – και οι πολίτες ανταποκρίθηκαν εντυπωσιακά- προχωρήσαμε δηλαδή αποφασιστικά και συνεχίζουμε σε σειρά ενεργειών πρόληψης.
Τώρα, η εφαρμογή του νέου δόγματος της Πυροσβεστικής, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη πλέον χρήση νέων τεχνολογικών εργαλείων, όπως τα drones και το αναβαθμισμένο ΕΣΚΕΔΙΚ, λειτούργησε συνολικά σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό.
Αντιμετωπίστηκαν όλες οι πυρκαγιές; Όχι, και όπως όλοι εδώ γνωρίζετε, αυτό είναι κυριολεκτικά αδύνατο. Ειδικά υπό ακραίες συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και σφοδρών ανέμων, δασικές και περιαστικές δασικές πυρκαγιές, ήταν είναι και θα είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης των πυροσβεστικών δυνάμεων.
Θα τολμούσα, όμως, να πω ότι με βάση τον πολύ μεγάλο αριθμό εξαιρετικά επικίνδυνων ενάρξεων δασικών πυρκαγιών που αντιμετωπίστηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά αυτή την αντιπυρική περίοδο, το νέο δόγμα λειτούργησε κυριολεκτικά σωτήρια. Υπό την έννοια ότι αν ξέφευγε ακόμη και το 5% από αυτές, σήμερα θα κάναμε άλλου είδους απολογισμό. Κι αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το πιστώσουμε σε όλους και όλες που έδωσαν και την ψυχή τους σε αυτές τις μάχες.
Να περάσουμε, λοιπόν, στα στοιχεία και να ξεκινήσουμε με όλη τη χρονιά.
Από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Οκτωβρίου είχαμε αύξηση κατά 7,42% του αριθμού των πυρκαγιών σε σχέση με τον Μέσο Όρο 20ετίας: 8.844 πυρκαγιές είναι ο ΜΟ, και 9.500 το 2024.
Παρόλο, όμως, που είχαμε περισσότερες ενάρξεις, είχαμε μείωση των στρεμμάτων που κάηκαν στο σύνολο κατά 13,67%. Δηλαδή, 515.000 στρέμματα ο Μ.Ο της 20ετίας, 444.500 στρέμματα το 2024.
Να δούμε τώρα τα βασικά στοιχεία της φετινής αντιπυρικής περιόδου, από 1ης Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου και τα αντίστοιχα συγκριτικά. Όπως βλέπετε εδώ, παρατηρείται μείωση κατά 8% περίπου του αριθμού των πυρκαγιών σε σχέση με τα δεδομένα της 20ετίας: 6.492 είναι ο Μέσος Όρος κατά την αντιπυρική περίοδο και 5.975 πυρκαγιές αντίστοιχα το 2024.
Εδώ θέλω να τονίσω, γιατί πολύ πιθανό να το αντιμετωπίζουμε πολύ πιο συχνά στο μέλλον, ένα ανησυχητικό γεγονός: Τον μεγάλο αριθμό πυρκαγιών εκτός αντιπυρικής περιόδου: Από τις 9.500 συνολικά πυρκαγιές του 2024 οι 3.525 εκδηλώθηκαν πριν ή μετά την αντιπυρική περίοδο με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Και σε αυτή τη διαφάνεια βλέπετε το σημαντικότερο επίτευγμα της φετινής αντιπυρικής περιόδου, μετά την προστασία της ανθρώπινης ζωής: Μείωση κατά 76,45% των καμένων δασών. Έχουμε, λοιπόν, φέτος, χάρις στις δικές σας ενέργειες, και όχι γιατί ήταν μια καλή, ήπια χρονιά, 27.756 στρέμματα καμένων δασών έναντι 117.858 στρεμμάτων που είναι ο ΜΟ της εικοσαετίας. Θέλω να τονίσω τη σημασία αυτών των στοιχείων που βλέπετε: Διότι στο τρίπτυχο εκτίμησης κινδύνου στις πυρκαγιές «ανθρώπινη ζωή- περιουσίες- περιβάλλον» τα δάση είναι ο βαρύς συντελεστής για το περιβάλλον.
Αλλά και αθροιστικά, δηλαδή Δάση και Δασικές εκτάσεις- όπου δασικές εκτάσεις εννοούμε τη χαμηλή βλάστηση, θάμνους, πουρνάρια, σχίνα, κουμαριές κ.λπ., που έχουν άμεση φυσική αναγέννηση όπως ξέρετε -έχουμε 25% μείωση σε σχέση με τον ΜΟ της 20ετίας.
Συνολικά στην αντιπυρική περίοδο από 1η Μαΐου – 31 Οκτωβρίου εμφανίζεται μείωση κατά 15,97% όλων των ειδών των καμένων εκτάσεων: 500.000 στρέμματα είναι ο ΜΟ 20ετίας, 421.000 στρέμματα το 2024 και αντίστοιχα 80 και 71 στρέμματα ανά πυρκαγιά.
Ωστόσο όπως θα δείτε αμέσως μετά, από τα 421.476 στρέμματα καμένων εκτάσεων, το 45% δηλαδή, 191.000 στρέμματα είναι χορτολιβαδικές, υπολείμματα, καλαμιές κ.λπ. Έτσι εξηγούνται, λοιπόν, και οι πολύ μεγάλες μειώσεις καμένων δασών και δασικών εκτάσεων που είδαμε προηγούμενα σε σχέση με το συνολικό αριθμό στρεμμάτων.
Όπως είπα και στην αρχή, το 2024 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Ήταν η χειρότερη χρονιά από πλευράς πυρομετεωρολογικών συνθηκών των τελευταίων 40 ετών.
Συγκεκριμένα: Δεν έβρεξε και δεν χιόνισε από την αρχή της χρονιάς, ενώ είχε προηγηθεί ένας άνυδρος χειμώνας το 2023.
Καταγράφηκε αύξηση των μέσων θερμοκρασιών όλων των μηνών από 2 έως 4 βαθμούς Κελσίου.
Παρατηρήθηκε πρώιμη εμφάνιση των μελτεμιών που διατηρούσαν υψηλές εντάσεις και κατά τη διάρκεια της νύχτας, δεν άφηναν δηλαδή «παράθυρο» ύφεσης της πυρκαγιάς τα βράδια.
Είχαμε έντονη ξηρασία ακόμη και σε μεγάλα υψόμετρα, 1.800 και 2.000 μέτρα, όπως: Παπίκιο όρος, Όρβυλος, Παγγαίο (2 φωτιές), Φαλακρό όρος, Πιέρια όρη (2 φωτιές, η μία τέλη Μαρτίου), Όλυμπος (3 φωτιές), Μενοίκιο, Χιονοχώρι κ.λπ.
Και, όπως βλέπετε στον πίνακα, οι δείκτες κινδύνου πυρκαγιάς κυμάνθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από ποτέ.
Για πρώτη φορά εμφανίστηκε το μήνα Ιούνιο, δείκτης σε κατάσταση συναγερμού κόκκινο (5).
Είχαμε 78 ημέρες με υψηλό δείκτη-κίτρινο (3). Αύξηση 35,7% σε σχέση με το Μ.Ο.15ετιας.
57 ημέρες με πολύ υψηλό δείκτη κινδύνου-πορτοκάλι (4). Αύξηση 93% σε σχέση με το Μ.Ο. της 15ετιας.
3 ημέρες με δείκτη κινδύνου πυρκαγιάς σε κατάσταση συναγερμού κόκκινο (5). Ήτοι, αύξηση 221% σε σχέση με το μέσο όρο της 20ετιας.
Αυτό που προκύπτει από όλα τα δεδομένα, τις εκτιμήσεις των επιστημόνων και των ειδικών, αλλά και τη βιωματική μας εμπειρία είναι ότι η κλιματική αλλαγή έχει γίνει ήδη κλιματική κρίση. Τα τελευταία 45 χρόνια στην Ευρώπη των 27, έχασαν τη ζωή τους λόγω φυσικών καταστροφών 241.587 άνθρωποι, ενώ το κόστος των ζημιών ανήλθε σε 738 δις 280 εκατομμύρια ευρώ. Δείτε ότι από τα 5 χρόνια με το υψηλότερο κόστος, τα 3 διαδοχικά είναι το 2021, 2022 και 2023.
Και δείτε πού πάμε… Πάμε σε μια νέα δυστοπική πραγματικότητα, που οφείλουμε, ωστόσο, να διαχειριστούμε προστατεύοντας ανθρώπους, περιουσίες, υποδομές και περιβάλλον. Από τη δεκαετία του ‘80 έως σήμερα έχουμε αύξηση 423%.
Κυρίες και Κύριοι, αυτή η κυβέρνηση από το 2019, έθεσε τις βάσεις και στη συνέχεια δημιούργησε το θεσμικό πλαίσιο και τις υποδομές, ώστε η Πολιτεία το Κράτος να έχει τα μέσα, τους μηχανισμούς και τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει τις κρίσεις, να προστατεύει τους πολίτες και το περιβάλλον.
Δεν θα επαναλάβω τα γνωστά. Θα πω μόνον ότι η εργώδης αυτή προσπάθεια με τη σύσταση του Υπουργείου, τον θεσμικό επανασχεδιασμό αρμοδιοτήτων, το εμβληματικό πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ των 2,1 δις και τη συνεχή επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, είναι μια κορυφαία στρατηγική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη που ήδη δικαιώνεται».
Για τη δωρεά- μέσω χρηματοδότησης- υπηρεσιών μίσθωσης επιχειρησιακών κέντρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) βραβεύθηκαν τα παρακάτω φυσικά/νομικά πρόσωπα:
HELLENIQ ENERGY HOLDINGS A.E., ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ, ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΣΥΝ- ΕΝΩΣΙΣ (Εταιρεία Κοινωνικής Προσφοράς Ελληνικού Εφοπλισμού), ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΠΕΤΑΝ ΒΑΣΙΛΗ & ΚΑΡΜΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ANDONIS AND MARIKA LEMOS ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ROLEX HELLAS, ΑΔΜΗΕ Α.Ε., MOTOR OIL HELLAS AE, AVIS BUDGET, Δ. ΜΑΣΟΥΤΗΣ Α.Ε., ΖΥΘΟΠΟΙΪΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε. και Rodolfo Odoni.
καθώς και οι κάτωθι Περιφέρειες και Δήμοι:
Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΠΕ Εύβοιας, Δήμος Πεντέλης, Δήμος Μαραθώνα, Δήμος Κηφισιάς, Δήμος Αιγάλεω, Δήμος Ασπροπύργου, Δήμος Βάρης- Βούλας- Βουλιαγμένης, Δήμος Γαλατσίου, Δήμο Διονύσου, Δήμο Ευρώτα, Δήμο Λουτρακίου, Δήμος Ξάνθης, Δήμος Πυλαίας και Δήμος Φυλής.
Για τις υπηρεσίες της βραβεύθηκε επίσης η εταιρεία VANGARD SECURITY.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Τη δουλειά που θα κάνουμε τον χειμώνα, θα την βρούμε μπροστά μας το επόμενο καλοκαίρι
«Βρισκόμαστε σε αυτό το αμφιθέατρο για δύο λόγους. Για την παρουσίαση από τον υπουργό της αποτίμησης της αντιπυρικής περιόδου. Ο δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος για να σας πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην καθεμία και καθένα ξεχωριστά», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην εκδήλωση για την αποτίμηση της αντιπυρικής περιόδου στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε και τους δωρητές και όσους συνέδραμαν στην προσπάθεια του υπουργείου. Ο κ. Μητσοτάκης είπε πως μπορεί να βγάλει συμπεράσματα από την αλλαγή του δόγματος.
Το πρώτο, ότι η συνεργασία αποδίδει σημειώνοντας πως όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας συντονίστηκαν πιο επιτυχημένα από ό,τι στο παρελθόν.
«Τα δάση τα οποία κάηκαν φέτος ήταν πολύ λιγότερα από το μέσο όρο των τελευταίων 20 ετών», επισήμανε.
«Το να μην κάνει ο καθένας του κεφαλιού του είναι πολύ σημαντική κατάκτηση», τόνισε.
Είπε, επίσης, ως δεύτερο συμπέρασμα, ότι η τεχνολογία μπορεί να είναι πολύτιμος σύμμαχος και αναφέρθηκε στη χρήση drones σημειώνοντας ότι φέτος άλλαξε η τακτική με την πολύ γρήγορη προσβολή των πυρκαγιών μετά τον εντοπισμό τους.
Ανέφερε ότι για τον επόμενο χρόνο θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν περισσότερα drones και μέσα και πως αυτή η τακτική απέδωσε και τα χρήματα των δωρητών έπιασαν τόπο.
Τρίτο συμπέρασμα, όπως ανέφερε, είναι ότι δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός, καθώς είναι διαφορετικές οι κλιματολογικές συνθήκες.
«Η κλιματική κρίση είναι μαζί μας. Στατιστικά τα πράγματα ξέρουμε ότι θα γίνονται χειρότερα. Ο βαθμός ετοιμότητας μας πρέπει να βαίνει αυξανόμενος. Η δουλειά που θα κάνουμε το χειμώνα, θα την βρούμε μπροστά μας το επόμενο καλοκαίρι. Η προσπάθεια να συνεχιστεί με ακόμα μεγαλύτερη ένταση», υπογράμμισε.
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η χώρα εξασφάλισε ένα τεράστιο πρόγραμμα επενδύσεων για την πολιτική προστασία από την Ευρώπη και πως η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή εκσυγχρονισμού των υποδομών πολιτικής προστασίας.
«Κάποιοι θυμούνται τι παραλάβαμε το 2019. Δεν έχουμε ολοκληρώσει αυτή τη διαδρομή, αλλά έχουμε κάνει μεγάλη προσπάθεια και η Ευρώπη πρέπει να είναι αρωγός. Οι πολιτικές της Ε.Ε να μην περιορίζονται μόνο στην μείωση των εκπομπών. Εξίσου σημαντικές είναι και οι πολιτικές προσαρμογής στην κλιματική κρίση. Είτε για πολιτικές πρόληψης, είτε για πολιτικές αποκατάστασης», επισήμανε.
Ο κ. Μητσοτάκης πρόσθεσε ότι το τελευταίο συμπέρασμα του είναι πως για πρώτη φορά διαμορφώνεται στη χώρα ευρύτερη συλλογική συνείδηση. «Το κράτος έχει τον πρώτο λόγο. Η πρώτη ευθύνη του η προστασία της ζωής και της περιουσίας. Είμαστε όμως όλοι συμμέτοχοι σε αυτή την προσπάθεια. Αυτή η συμμετοχή των πολιτών ήταν ένα πρώτο ενθαρρυντικό βήμα. Ο καθένας να κάνει αυτό που του αναλογεί», τόνισε.
«Όλοι μαζί κάναμε ένα σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση», σημείωσε.
Ο πρωθυπουργός πρόσθεσε πως η εκδήλωση είναι ευκαιρία να αναλογιστούν όσοι βρεθήκανε στο πεδίο ότι έκαναν κάτι σημαντικό και είμαστε όλοι υπερήφανοι.
Αναλυτικά η ομιλία Μητσοτάκη:
«Κύριε Υπουργέ, κύριοι Υφυπουργοί, κύριε Αρχηγέ, αγαπητοί Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι, αγαπητά στελέχη της Αυτοδιοίκησης, αγαπητά στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος, των Ενόπλων Δυνάμεων, κυρίες και κύριοι, βρισκόμαστε σήμερα σε αυτό το πολύ όμορφο και ζεστό αμφιθέατρο, όλοι μαζί, για δύο λόγους.
Ο πρώτος έχει να κάνει με την παρουσίαση από τον Υπουργό μιας αντικειμενικής αποτίμησης της αντιπυρικής περιόδου, η οποία ολοκληρώθηκε πριν από λίγες εβδομάδες.
Ο δεύτερος, όμως, και πιο σημαντικός λόγος είναι για να πούμε -για να σας πούμε, για να σας πω- ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στην καθεμία και στον καθένα ξεχωριστά για την τεράστια προσπάθεια την οποία καταβάλατε στη διάρκεια αυτής της αντιπυρικής περιόδου για να μπορούμε να έχουμε αυτά τα αποτελέσματα.
Και βέβαια, ένα ξεχωριστό «ευχαριστώ» στους δωρητές μας, τους οποίους θα έχουμε την ευκαιρία να τιμήσουμε και να βραβεύσουμε στη συνέχεια, αποδεικνύοντας ότι η εταιρική κοινωνική ευθύνη, το αίσθημα της φιλανθρωπίας, η ανάγκη όλοι να συνδράμουμε σε αυτή την πολύ μεγάλη συλλογική προσπάθεια, ευτυχώς δεν έχει εκλείψει ακόμα στον τόπο μας.
Και, πράγματι, η συνεισφορά σας, ειδικά στη δυνατότητα να προμηθευτούμε σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα έγκαιρου εντοπισμού των πυρκαγιών, ήταν απολύτως κρίσιμη. Νομίζω ότι δείχνει και τον δρόμο μιας ακόμα πιο στενής συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου και όλων όσοι θέλουν σε βάθος χρόνου να συνδράμουν αυτόν τον πολύ μεγάλο αγώνα τον οποίο έχουμε ξεκινήσει όλοι μαζί πριν από πέντε χρόνια.
Ο Υπουργός παρουσίασε αναλυτικά τα δεδομένα και τα απολογιστικά στοιχεία αυτής της αντιπυρικής περιόδου. Καθώς τον άκουγα, σκεφτόμουν ποια είναι τα μεγάλα συμπεράσματα τα οποία τελικά μπορούμε να βγάλουμε από αυτή την προσπάθεια και πού θέλουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας ώστε να μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι στην επόμενη αντιπυρική περίοδο.
Προσωπικά, και έχοντας παρακολουθήσει και επιβλέψει τα ζητήματα της πολιτικής προστασίας, θα έλεγα με πολύ μεγάλη επιμέλεια από τότε που με εμπιστεύτηκε ο ελληνικός λαός για πρώτη φορά ως Πρωθυπουργό της χώρας, το 2019, μπορώ να βγάλω, νομίζω, τα εξής συμπεράσματα, αγαπητέ μου Υπουργέ, από την αλλαγή του δόγματος που υλοποιήσαμε σε αυτή την αντιπυρική περίοδο.
Το πρώτο συμπέρασμα το οποίο βγάζω -και ενδεχομένως, θα έλεγα, είναι και το πιο σημαντικό- έχει να κάνει με το γεγονός ότι η συνεργασία αποδίδει. Και όταν αναφέρομαι σε συνεργασία, αναφέρομαι σε αυτή την πολύ μεγάλη προσπάθεια την οποία καταβάλαμε να μπορούμε να εμπλέξουμε όλους τους αρμόδιους σε ένα συνεκτικό σχέδιο, το οποίο ξεκινάει από την πρόληψη, συνεχίζεται με την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς και καταλήγει στην αποκατάσταση, όπου αυτό είναι απαραίτητο.
Και όταν μιλάμε για όλους τους εμπλεκόμενους, αναφέρομαι, πρώτα και πάνω απ’ όλα, στα στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αναφέρομαι στις Δασικές Υπηρεσίες, αναφέρομαι στις Ένοπλες Δυνάμεις, αναφέρομαι στους εθελοντές μας, οι οποίοι, θα έλεγα, για πρώτη φορά, όλοι αυτοί οι κρίκοι αυτής της αλυσίδας μπόρεσαν και δούλεψαν και συντονίστηκαν πολύ πιο επιτυχημένα απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Για παράδειγμα, η Δασική Υπηρεσία είναι αυτή η οποία υπέδειξε τα σημαντικά έργα πρόληψης και καθαρισμού των δασών, τα οποία έπρεπε να γίνουν εκτός αντιπυρικής περιόδου. Και η αλήθεια είναι ότι το πρόγραμμα AntiNero διέθεσε παραπάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ σε τέτοιες δράσεις πρόληψης και καθαρισμού, ποσό το οποίο -νομίζω ότι θα μπορεί να επιβεβαιώσει και το Υπουργείο Περιβάλλοντος- είναι πρωτοφανές, μοναδικό, για τα δεδομένα της χώρας.
Τα αποτελέσματα, όμως, τα είδαμε. Θα έλεγα ότι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο από την παρουσίαση την οποία έκανε ο Βασίλης έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα δάση τα οποία κάηκαν φέτος ήταν τελικά πολύ, πολύ λιγότερα από τον μέσο όρο των τελευταίων 20 ετών και αυτό καταδεικνύει ότι αυτή η προτεραιοποίηση την οποία υιοθετήσαμε ως προς την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων είχε τελικά αποτέλεσμα.
Αυτό συνδυάστηκε βέβαια και με τη δημιουργία καινούργιων δυνάμεων εντός του Πυροσβεστικού Σώματος, και αναφέρομαι κυρίως στις ΕΜΟΔΕ, η οποία συνδυάζεται και αυτή με ένα διαφορετικό δόγμα ως προς την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Ποιο είναι το δόγμα αυτό; Ότι ναι, μπορούμε και έχουμε αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα, χάρη σε εσάς, να παρεμβαίνουμε μέσα στις ίδιες τις πυρκαγιές και να μην περιμένουμε παθητικά την πυρκαγιά να κάψει το δάσος μέχρι που να φτάσει σε έναν δρόμο ή να απειλήσει τον οικιστικό ιστό.
Αυτή είναι μια μεγάλη, μια βασική διαφοροποίηση ως προς το δόγμα αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, την οποία για πρώτη φορά υλοποιήσαμε σε αυτή την έκταση, και νομίζω ότι και με αυτή την αποτελεσματικότητα, φέτος. Και νομίζω ότι τα μαθήματα από αυτόν τον τρόπο αντιμετώπισης των πυρκαγιών θα τα ενσωματώσουμε, θα τα μελετήσουμε ώστε να φροντίσουμε του χρόνου να μπορούμε να είμαστε ακόμα καλύτεροι.
Και το γεγονός ότι μπορούμε πια να είμαστε όλοι μαζί μέσα σε αυτό το «war room» της Πολιτικής Προστασίας όλοι οι αρμόδιοι και να συνεργαζόμαστε και να συντονιζόμαστε και να παίρνουμε πληροφορίες από το πεδίο και να μπορούμε να δίνουμε τις σωστές εντολές για το τι πρέπει να γίνει και να μην κάνει ο καθένας του κεφαλιού του, είναι μια πολύ σημαντική κατάκτηση διαλειτουργικότητας, η οποία μας έχει κάνει, πιστεύω, πιο αποτελεσματικούς σε σχέση με το πώς ήμασταν στο παρελθόν.
Το δεύτερο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγω μελετώντας τα στοιχεία αυτής της αντιπυρικής περιόδου έχει να κάνει με το γεγονός ότι η τεχνολογία μπορεί πράγματι να είναι ένας υπερπολύτιμος σύμμαχος σε αυτή την μεγάλη προσπάθεια την οποία κάνουμε να αντιμετωπίσουμε μια κλιματική κρίση η οποία είναι ήδη μαζί μας.
Όταν μιλάμε για τεχνολογία, αναφέρομαι στη δυνατότητα την οποία έχουμε να χρησιμοποιούμε -και να ευχαριστήσω και πάλι τους δωρητές μας- drones για εναέρια επιτήρηση. Διότι αυτό το οποίο άλλαξε φέτος σε σχέση με το παρελθόν είναι η πολύ γρήγορη προσβολή των δασικών πυρκαγιών άμα τον πρώτο εντοπισμό τους. Όσο πιο γρήγορα βλέπουμε έναν καπνό ή μια εστία φωτιάς, τόσο πιο γρήγορα μπορούμε να παρέμβουμε.
Σε συνεργασία με τα εναέρια μέσα, τα οποία για πρώτη φορά πετούν έμφορτα τις δύσκολες μέρες του χρόνου, ο έγκαιρος εντοπισμός είναι αυτός ο οποίος θα κάνει τη διαφορά μεταξύ του να ελεγχθεί μια πυρκαγιά στα πρώτα λεπτά ή να ξεφύγει μια πυρκαγιά, όπως δυστυχώς έγινε έστω μια φορά στην Αττική, και μετά να καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η αντιμετώπισή της, ειδικά αν βρισκόμαστε σε δείκτη επικινδυνότητας «5».
Επομένως, αγαπητέ μου Υπουργέ, και τον επόμενο χρόνο θα πρέπει να έχουμε ακόμα πιο ενεργή παρουσία και να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για τον έγκαιρο εντοπισμό των πυρκαγιών με περισσότερα drones, περισσότερα μέσα, περισσότερη οπτική «εικόνα» του τι πραγματικά συμβαίνει στο πεδίο.
Είναι δεδομένο ότι αυτή η τακτική απέδωσε και αν οι δωρητές μας έχουν οποιαδήποτε αμφιβολία αν τα χρήματά τους έπιασαν τόπο, σας διαβεβαιώνω ότι έπιασαν τόπο. Σας ευχαριστούμε και πάλι πάρα πολύ για την ταχύτητα με την οποία ανταποκριθήκατε στα αιτήματά μας.
Το τρίτο συμπέρασμα στο οποίο αβίαστα καταλήγω είναι ότι δεν δικαιολογείται κανείς εφησυχασμός. Και ο εφησυχασμός προφανώς δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, διότι δυστυχώς οι κλιματολογικές συνθήκες σήμερα είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που ήταν πριν από 5 ή 10 χρόνια.
Όσο, λοιπόν, εμείς βελτιωνόμαστε, τόσο πρέπει να αναγνωρίζουμε ότι δυστυχώς η κλιματική κρίση, ειδικά στη λεκάνη της Μεσογείου, είναι ήδη μαζί μας. Και μπορεί του χρόνου να είμαστε πιο τυχεροί, να χιονίσει περισσότερο, να φυσήξει λιγότερο, να έχουμε λιγότερη εύφλεκτη ύλη, ξέρουμε όμως ότι στατιστικά τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα. Θα έχουμε αύξηση των θερμοκρασιών, θα έχουμε πιο έντονα καιρικά φαινόμενα, θα έχουμε περισσότερες καταιγίδες. Δεν μιλάμε σήμερα για τα θέματα αυτά, διότι εστιάζουμε στην αποτίμηση της αντιπυρικής περιόδου, γνωρίζουμε όμως ότι ο βαθμός ετοιμότητάς μας για την αντιμετώπιση των κλιματικών κρίσεων πρέπει να βαίνει αυξανόμενος.
Αυτή η δουλειά είναι πολύ άχαρη, διότι με το που τελειώνει η μία αντιπυρική περίοδος πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την επόμενη. Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η δουλειά την οποία θα κάνουμε τον χειμώνα στα δάση, είτε είναι δουλειά πρόληψης είτε είναι δουλειά αποκατάστασης, θα τη βρούμε μπροστά μας το επόμενο καλοκαίρι. Και προφανώς αυτή η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί με ακόμα μεγαλύτερη ένταση.
Και βέβαια, επιτρέψτε μου εδώ να δώσω και μία σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση σε αυτή την προσπάθεια. Γνωρίζετε, γιατί το έχουμε πει πολλές φορές, ότι η χώρα για πρώτη φορά κατάφερε και εξασφάλισε από ευρωπαϊκούς πόρους ένα τεράστιο για τα δεδομένα της πατρίδας μας πρόγραμμα επενδύσεων στις υποδομές της Πολιτικής Προστασίας, παραπάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ, το πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ». Να συγχαρώ τον Υπουργό και το επιτελείο του, διότι έτρεξαν με πολύ μεγάλη ταχύτητα όλους τους σχετικούς διαγωνισμούς και τα αποτελέσματα αυτού του προγράμματος θα αρχίσουν να φαίνονται από τον επόμενο χρόνο.
Η Ελλάδα, όμως, σήμερα θα έλεγα ότι είναι στη πρώτη γραμμή του εκσυγχρονισμού των υποδομών της πολιτικής προστασίας, αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους για να δημιουργήσουμε πραγματικά ένα σύστημα πολιτικής προστασίας το οποίο θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής αποτελεσματικότητας. Και αυτό έχουμε κάνει.
Κάποιοι παλαιότεροι, και αναφέρομαι ειδικά στους ένστολους, θυμούνται τι παραλάβαμε το 2019 και πού βρισκόμαστε σήμερα. Δεν έχουμε ολοκληρώσει αυτή τη διαδρομή, αλλά σίγουρα και ο πιο κακόπιστος θα αναγνωρίσει ότι έχουμε καταβάλει πολύ μεγάλη προσπάθεια.
Η Ευρώπη πρέπει να είναι αρωγός σε αυτή την προσπάθεια και προσωπικά πρωταγωνιστώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε οι κλιματικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην εστιάζουν μόνο στη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, πώς θα φτάσουμε, δηλαδή, σε αυτό το οποίο αποκαλούμε «net zero» το 2050. Είναι μια πολύ σημαντική προτεραιότητα και προφανώς την υλοποιούμε γιατί είμαστε πρωταγωνιστές στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και έχουμε κάθε λόγο να επενδύσουμε στην καθαρή ενέργεια και στην πράσινη μετάβαση.
Εξίσου σημαντικές, όμως, κυρίες και κύριοι, είναι και οι πολιτικές προσαρμογής στην κλιματική κρίση και η προσαρμογή στην κλιματική κρίση χρειάζεται πόρους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα δεν διαθέτει επαρκείς τέτοιους πόρους, είτε για πολιτικές πρόληψης -όπως ο καθαρισμός των δασών, η καλύτερη διαχείριση των υδάτων- είτε για πολιτικές αποκατάστασης όταν χτυπήσει μια φυσική καταστροφή και θα χρειαστεί το κράτος να τρέξει για να υποστηρίξει πολίτες, επιχειρήσεις να ξανασταθούν στα πόδια τους και να βοηθήσει τα φυσικά οικοσυστήματα να μπορέσουν να επανέλθουν.
Αυτή είναι μια συζήτηση η οποία θα γίνεται με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει να πρωταγωνιστήσουμε σε μια συμμαχία τουλάχιστον των χωρών του νότου, των χωρών της Μεσογείου που αντιμετωπίζουν παρεμφερή προβλήματα, έτσι ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε ότι θα έχουμε την υποστήριξη της Ευρώπης και πριν και μετά από μια ενδεχόμενη νέα μεγάλη φυσική καταστροφή.
Το τελευταίο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγω, κυρίες και κύριοι, έχει να κάνει με το γεγονός ότι για πρώτη φορά πιστεύω ότι διαμορφώνεται στη χώρα μια ευρύτερη συλλογική συνείδηση ότι η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δεν μπορεί να αφορά μόνο και αποκλειστικά το κράτος. Προφανώς το κράτος έχει πάντα τον πρώτο λόγο και η πρώτη ευθύνη του κράτους, είτε μιλάμε για την κεντρική εξουσία είτε μιλάμε για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι η προστασία της ζωής και της περιουσίας των Ελλήνων πολιτών.
Είμαστε, όμως, όλοι συμμέτοχοι σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια και ο καθένας κάνει και πρέπει να κάνει αυτό που του αναλογεί. Και πιστεύω ότι αυτή η συμμετοχή των πολιτών, μέσα από τον καθαρισμό των οικοπέδων και από την εγγραφή στη σχετική πλατφόρμα, ήταν τελικά ένα πρώτο πολύ ενδεικτικό και πολύ ενθαρρυντικό βήμα ότι ο καθένας θα κάνει αυτό το οποίο του αναλογεί και θα στηρίξει αυτή την πολύ μεγάλη συλλογική προσπάθεια, είτε για να προστατεύσει την περιουσία του είτε για να προστατεύσει την περιουσία του γείτονα. Θα μας βοηθήσει, τελικά, να μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση τέτοιων ακραίων φαινομένων.
Και νομίζω αυτή είναι η συλλογική συνείδηση την οποία αποκτούμε: ότι μέσα από την ατομική πρωτοβουλία δεν προστατεύουμε μόνο την ατομική περιουσία, αλλά προωθούμε το συλλογικό καλό, βοηθάμε τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής. Πηγαίνετε να ρωτήσετε τους πυροσβέστες οι οποίοι έπρεπε να κάνουν δουλειά εντός του αστικού ιστού, να σας πουν πόσο ανακουφισμένοι ήταν που πολύ λιγότερα οικόπεδα ήταν εστία γρήγορης μετάδοσης της φωτιάς. Όλοι μαζί κάναμε ένα σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση.
Κλείνω, λέγοντας ότι η σημερινή εκδήλωση προφανώς και δεν προσφέρεται για ανεπίκαιρους πανηγυρισμούς, αλλά για μια αντικειμενική αποτίμηση όσων πετύχαμε και όσων πρέπει να κάνουμε. Διότι, όπως σας είπα, αυτή η προσπάθεια δεν σταματάει ποτέ.
Αλλά είναι μια ευκαιρία να μεταθέσουμε για αύριο ενδεχομένως τον προγραμματισμό του τι πρέπει να γίνει από εδώ και στο εξής και να αναλογιστούμε ότι κυρίως εσείς -δεν αναφέρομαι σε εμάς, αναφέρομαι στους ανθρώπους οι οποίοι βρέθηκαν στο πεδίο- κάνατε κάτι πολύ σημαντικό και πρέπει να είστε υπερήφανες και υπερήφανοι για τη δουλειά την οποία έχετε κάνει, όπως υπερήφανοι είμαστε και εμείς, ως πολιτική ηγεσία, γι’ αυτά τα οποία έχετε πετύχει.»