Πρώτο κουδούνι σε όλα τα σχολεία της Αττικής
ΕΤΟΙΜΟ ΔΗΛΩΝΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Πρώτο κουδούνι σε όλα τα σχολεία της Αττικής

Στα θρανία επέστρεψαν την περασμένη Παρασκευή οι μαθητές της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο
καθιερωμένος αγιασμός έγινε μετά τις 8:30, οι μαθητές ενημερώθηκαν για θέματα που αφορούν το πρόγραμμα και τη λειτουργία του σχολείου, παρέλαβαν τα βιβλία τους και αποχώρησαν. Από την Τρίτη ξεκίνησαν τα μαθήματα κανονικά.

Εξαίρεση, φυσικά, αποτελούν οι μαθητές των σχολείων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία επλήγη από την καταστροφική κακοκαιρία Daniel. Μετά από συνεννόηση του υπουργού Παιδείας, Κυριάκου Πιερρακάκη, και του περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κώστα Αγοραστού, τα μαθήματα στα σχολεία της Περιφέρειας Θεσσαλίας θα αρχίσουν με καθυστέρηση μίας εβδομάδας.

Συγκεκριμένα τα σχολεία σε Καρδίτσα, Τρίκαλα, Μαγνησία, Λάρισα και Σποράδες, θα παραμείνουν κλειστά ως την Παρασκευή 15/9.

Όσον αφορά στον προγραμματισμό της νέας σχολικής χρονιάς, οι ημερομηνίες έναρξης και λήξης της, καθώς και το πρόγραμμα των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2024, αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα.

Έτοιμο να υποδεχθεί τους μαθητές δηλώνει το υπουργείο Παιδείας

Το υπουργείο Παιδείας έχει προχωρήσει στην πρόσληψη 23.211 αναπληρωτών σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σε μια προσπάθεια κάλυψης των κενών και δηλώνει έτοιμο να υποδεχθεί τους μαθητές. Απόλυτη επάρκεια βιβλίων, προσλήψεις καθηγητών – για πρώτη φορά και μόνιμων ειδικής αγωγής. Διαδραστικοί πίνακες, εργαστήρια δεξιοτήτων αλλά και μαθήματα σκακιού. Επίσης, εισάγεται η δυνατότητα πρόωρης αποχώρησης των μαθητών του ολοήμερου στις 14.55, ενισχύεται η ειδική αγωγή αλλά και η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των παιδιών. Για το άμεσο μέλλον, προβλέπεται η ενοποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσω της υπαγωγής των βρεφονηπιακών σταθμών στο υπουργείο Παιδείας. Στη λίστα προτεραιοτήτων, η πρώιμη ανίχνευση στην προσχολική ηλικία αλλά και η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού.

Τα βιβλία βρίσκονται στα δημοτικά από τον Ιούνιο, στα γυμνάσια από αρχές Αυγούστου και στα λύκεια από τον Ιούλιο. Για «πάγια αγωνία του παρελθόντος, η οποία έχει εξαλειφθεί πλέον στο 100%», κάνει λόγο η υφυπουργός Παιδείας, κ. Δόμνα Μιχαηλίδου.

Η καινούρια σχολική χρονιά ξεκινά με 3.700 νέες προσλήψεις μόνιμων εκπαιδευτικών, οι οποίοι έχουν ήδη ορκιστεί και έρχονται να προστεθούν στις 28.500 προσλήψεις της προηγούμενης τριετίας – από αυτές, οι 6.390 ήταν στην Ειδική Αγωγή. Επιπροσθέτως, είναι ο αριθμός των αναπληρωτών, που ανακοινώθηκε την Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου, οι οποίοι θα καλύψουν τα υφιστάμενα κενά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της παράλληλης στήριξης. Υπογραμμίζεται ότι φέτος, έγιναν για πρώτη φορά προσλήψεις μόνιμων ειδικών εκπαιδευτικών, γεγονός, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει ευεργετικά στην ομαλή λειτουργία των ειδικών σχολείων, καθώς μέχρι τώρα οι εκπαιδευτικοί αλλάζουν κάθε χρόνο.

Σχετικά με την παράλληλη στήριξη, η υφυπουργός επισημαίνει: «Κάνουμε ό,τι μπορούμε, έτσι ώστε σε όλη την Ελλάδα, με το άνοιγμα των σχολείων, σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε τμήμα, που υπάρχει ανάπηρο παιδί με θετική γνωμάτευση ΚΕΔΑΣΥ και ανάγκη παράλληλης στήριξης, να υπάρχει ένας εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής, που θα υποστηρίζει τα παιδιά όλου του τμήματος – στο καινούριο μοντέλο, δηλαδή, υιοθετείται η παράλληλη στήριξη ανά τμήμα, όχι ανά παιδί».

Όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Παιδείας, για το σχολικό έτος 2023-2024, οι μαθητές των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων όπου εφαρμόζεται το αναβαθμισμένο πρόγραμμα, θα έχουν τη δυνατότητα αποχώρησης όχι μόνο στις 15.50’ ή στις 17.30’, αλλά και στις 14.55’, προς διευκόλυνση των γονέων και κηδεμόνων. Όπως δε διευκρινίζεται, το νέο ωράριο αφορά στο σύνολο των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων σε όλη τη χώρα.

Οι μεταβολές στα σχολεία

Πραγματοποιήθηκαν προαγωγές, ιδρύσεις, καταργήσεις, συγχωνεύσεις σχολείων. Συγκεκριμένα, για το σχολικό έτος 2023-24, ιδρύονται 10 Δημοτικά Σχολεία-Νηπιαγωγεία, καταργούνται 36 Δημοτικά-Νηπιαγωγεία, συγχωνεύονται 30 Δημοτικά Σχολεία-Νηπιαγωγεία, υποβιβάζονται: 79 Δημοτικά Σχολεία-Νηπιαγωγεία και προάγονται 51 Δημοτικά Σχολεία-Νηπιαγωγεία.

Σχετικά με τις καταργήσεις ή συγχωνεύσεις σχολείων, η υφυπουργός Παιδείας κ.Δόμνα Μιχαηλίδου τοποθετείται: «Πρόκειται για ένα ‘ταμπού’, που δεν ηχεί ευχάριστα. Ωστόσο, ένα τυπικό παράδειγμα συγχώνευσης αποτελεί η εξής περίπτωση: στη βόρεια Ελλάδα λειτουργεί ένα σχολείο σε τρία κτίρια, σε τρία διαφορετικά κοντινά χωριά: στο ένα χωριό, είναι η πρώτη, δευτέρα και τρίτη δημοτικού. Στο άλλο χωριό, η τετάρτη μόνο, μέσα σε ένα ολόκληρο σχολείο.

Και στο τρίτο χωριό, είναι η πέμπτη και η έκτη τάξη. Τί είναι πιο ‘στενάχωρο’; Ότι θα κλείσει το σχολείο της τετάρτης δημοτικού ή ότι τα τεταρτάκια βρίσκονται μόνα τους σε ένα κτίριο-φάντασμα; Το σχολείο είναι ντουβάρια, τα παιδιά είναι μόνα τους. Το κτίριο, στο οποίο θα στεγαστούν είναι μια χαρά. Γίνονται μάλιστα παρεμβάσεις, ανοίγουν κι άλλα παράθυρα για να μπει περισσότερο φως. Αλλά, εκπαιδευτικά μιλώντας, δεν είναι δυνατόν να έχεις παιδιά του δημοτικού μόνα τους σε ένα σχολείο, χωρίς άλλες τάξεις για να εξυπηρετούνται μικροπολιτικά συμφέροντα. Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχουν σχολεία, που είναι ακριβώς απέναντι το ένα από το άλλο. Γενικά, είναι προτιμότερο τα παιδιά να είναι όλα μαζί – εφόσον επαρκούν οι εγκαταστάσεις – παρά να είναι μοιρασμένα».

Τέλος, σχετικά με τα Πειραματικά-Πρότυπα, φέτος θα λειτουργήσουν 92 Πειραματικά και 39 Πρότυπα έναντι 83 και 37 αντίστοιχα πέρσι ενώ υπάρχει προοπτική να γίνουν συνολικά 180 τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με το υπουργείο. Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των μαθητών, σύμφωνα με τα στοιχεία της περασμένης σχολικής χρονιάς, ήταν 11.092 στα Πειραματικά και 9.146 στα Πρότυπα.

Τα σχολικά κτίρια

Τα σχολικά κτίρια είναι αρμοδιότητα των δήμων. Ωστόσο, το υπουργείο Παιδείας – κατόπιν σχετικής συνεννόησης με τον κ. Λιβάνιο, αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών – έχει δρομολογήσει μελέτη στο ΤΕΕ με χρονικό ορίζοντα ένα έτος. Σύμφωνα με την υφυπουργό κ. Μιχαηλίδου, «για πρώτη φορά, θα γίνει έλεγχος σε όλα τα σχολεία της χώρας σε επίπεδο στατικότητας και ουσιαστικών κατασκευαστικών ελλείψεων κατασκευαστικών. Αν και δεν είναι στη δική μας αρμοδιότητα, θέλουμε να δούμε τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης, τα οποία θα έχουμε τέτοιο μήνα του χρόνου, προκειμένου να δούμε τί είδους παρεμβάσεις θα χρειαστεί να κάνει το υπουργείο Παιδείας, ώστε να διασφαλίσουμε την ομαλή εκπαιδευτική διαδικασία».

Επίσης, σημαντική αλλαγή στη σχολική ζωή αναμένεται να φέρουν οι 36.000 διαδραστικοί πίνακες, οι οποίοι φέτος μπαίνουν σε όλες τις τάξεις, καθώς αποτελούν ευκαιρία για εξοικείωση των χρηστών με την τεχνολογία ενώ καθιστούν το μάθημα αναμφίβολα πιο ενδιαφέρον.

Η προσχολική αγωγή

Αλλαγές στον τομέα της προσχολικής αγωγής δεν προβλέπονται για τη φετινή σχολική χρονιά. Αναμένεται ρύθμιση του χρόνου, στο πλαίσιο της οποίας οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, οι οποίοι στην παρούσα φάση υπάγονται στα υπουργεία Εσωτερικών και Εργασίας και Οικογένειας, θα περιέλθουν στη δικαιοδοσία του υπουργείου Παιδείας. Επομένως, την επόμενη χρονιά ξεκινά η ενοποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η χάραξη ενιαίας εκπαιδευτικής πολιτικής. «Τότε, θα προχωρήσει η ενοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών βρεφονηπιακών σταθμών, τόσο στο κτιριολογικό θέμα, όσο και στη στελέχωση. Επίσης, θα υπάρχει ένα υποτυπώδες ‘πρόγραμμα σπουδών’ – αλίμονο, όχι ‘ύλη’, γιατί πιστεύουμε στο ελεύθερο παιχνίδι, στην επαφή με τη φύση… Έχουμε, όμως, κάνει μελέτη και γνωρίζουμε τί πρέπει να γίνει και θα εφαρμόζεται σε όλους τους σταθμούς αδιακρίτως», θα πει η κ. Μιχαηλίδου.

Όσο για το όφελος, που θα προκύψει από τη διασφάλιση της συνέχισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα από την ενοποίηση αυτή, η ίδια επισημαίνει: «Στην Ελλάδα, που είμαστε κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το μέσο όρο στον ΟΟΣΑ στη συμμετοχή των βρεφών στους βρεφικούς, καθώς μέχρι πρότινος, υπήρχε χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης αφενός και αφετέρου, είτε υπερίσχυε η πυρηνική οικογένεια με τη γιαγιά ή τον παππού, είτε η μητέρα ήθελε να βρίσκεται περισσότερο καιρό εκτός αγοράς εργασίας, δεν είχαν δημιουργηθεί αρκετοί βρεφικοί. Βελτιώνοντας το πλαίσιο της προσχολικής αγωγής, αυξάνουμε και την εμπιστοσύνη των γονιών, επομένως αυξάνεται και η συμμετοχή των βρεφών στους βρεφικούς σταθμούς».

Μεταξύ των προτεραιοτήτων του υπουργείου Παιδείας, βρίσκεται η πρώιμη ανίχνευση. Όπως ενημερώνει η υφυπουργός, «Αφού γίνει το γεφύρωμα βρεφονηπιακού σταθμού, νηπιαγωγείου και δημοτικού, τον κάθε μαθητή θα συνοδεύει από την αρχή η καρτέλα του, όπου θα αναγράφονται τυχόν δυσκολίες, διαταραχές ή αναπηρίες. Η ανίχνευση τυχόν δυσκολιών θα γίνεται οριζόντια σε όλους τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, σε όλα τα παιδιά, βάσει ειδικών tests, που θα χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί. Αν και δεν θα βγαίνει 100% διάγνωση, η ‘υποψία’ για παρουσία τυχόν ζητήματος, που χρήζει διερεύνησης και η παραπομπή σε ειδικό, θα γίνεται πολύ πιο γρήγορα και έγκαιρα. Εκτός από το κέρδος της πρώιμης ανίχνευσης, το γεγονός ότι όλα τα παιδιά θα κάνουν το λεγόμενο ‘screening’, απομακρύνει το ταμπού. Αντίστοιχα, κοινωνική λειτουργός και ψυχολόγος θα αρχίσει να βλέπει όλα τα παιδιά – όχι μόνο εκείνα, που θεωρούν ότι μπορεί να έχουν κάποιο πρόβλημα».

Η ειδική αγωγή

Εκτός από την πρόσληψη μόνιμων εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής τη νέα σχολική χρονιά, η οποία γίνεται για πρώτη φορά, γίνονται και άλλες κινήσεις στην κατεύθυνση της ειδικής αγωγής. Δεδομένης της αύξησης του αριθμού των παιδιών με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, η Πολιτεία προχωρά άμεσα στην κάλυψη των αναγκών, που προκύπτουν σε ό,τι αφορά την εξειδικευμένη και εξατομικευμένη εκπαίδευση, που απαιτείται, στοχεύοντας στην κοινωνική ενσωμάτωση και την απορρόφηση από την αγορά εργασίας.

Φέτος, με απόφαση της Δόμνας Μιχαηλίδου, Υφυπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, προάγεται το 1ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Δραπετσώνας από Μονοθέσιο σε Διθέσιο καθώς και το 1ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Κερατσινίου από Μονοθέσιο σε Διθέσιο. Τα νέα τμήματα θα στεγάζονται στον χώρο του 1ου Ειδικού Νηπιαγωγείου Δραπετσώνας και στον χώρο του 1ου Ειδικού Νηπιαγωγείου Κερατσινίου αντίστοιχα. Όπως δε δήλωσε, «Με μικρά αλλά και μεγαλύτερα βήματα επενδύουμε την ειδική αγωγή. Προτεραιότητά μας, η ενίσχυση αλλά και ο εκσυγχρονισμός των ειδικών σχολείων, ώστε να διασφαλίσουμε ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση για κάθε παιδί ανεξάρτητα από την αναπηρία του. Κύριο μέλημά μας, είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά αυτά να αναπτύξουν στο μέγιστο βαθμό τις δεξιότητές τους αλλά και να παρέχουμε την απαραίτητη υποστήριξη τόσο στα ίδια όσο και στις οικογένειές τους». Στην ίδια κατεύθυνση και η ίδρυση για πρώτη φορά φέτος, Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου στο Δήμο Ανατολικής Μάνης, στον νομό Λακωνίας, με την ονομασία ΕΝΕΕΓΥ-Λ Ανατολικής Μάνης. Στο συγκεκριμένο ΕΠΑΛ, θα φοιτήσουν 31 μαθητές και μαθήτριες, που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή του νομού Λακωνίας και επί του παρόντος φοιτούν σε σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Α’, Β’ και Γ’ Γυμνασίου ή είναι τελειόφοιτοι/τες Δημοτικών Σχολείων. Σημειώνεται ότι το ΕΝΕΕΓΥ-Λ Ανατολικής Μάνης θα στεγαστεί στο Διδακτήριο Δημοτικού Σχολείου Πετρίνας, σημείο ικανό να εξυπηρετήσει μαθητές και μαθήτριες από όλο τον νομό.

Εργαστήρια Δεξιοτήτων, σκάκι και υποχρεωτική κολύμβηση

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει το υπουργείο Παιδείας στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων.

Το πρόγραμμα τρέχει από το νηπιαγωγείο μέχρι και την Τρίτη γυμνασίου, για μία ώρα κάθε εβδομάδα. Το περιεχόμενο βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την προστασία του περιβάλλοντος, τα STEMs (Science, Technology, Engineering, Mathematics) – τον ενοποιημένο σχεδιασμό της διδασκαλίας των επιμέρους πεδίων μέσω της διερευνητικής προσέγγισης της γνώσης- το σεβασμό του συνανθρώπου και τη ζωή σε συνδυασμό με το ευ ζην.

Τα σχολεία πρέπει να επιλέγουν μέσα από το σχετικό μητρώο ένα τουλάχιστον μάθημα και από τις τέσσερις κατηγορίες ενώ σε κάθε μία, υπάρχουν υπο-θεματικές, οι οποίες είναι υποχρεωτικές να διδάσκονται κάθε χρονιά. Ενδεικτικά, υπάρχουν μαθήματα πρώτων βοηθειών ή σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Όλα τα εγκεκριμένα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής μαθήματα, τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο αυτό, βρίσκονται καταγεγραμμένα σε ένα μητρώο. Από εκεί, οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν το μάθημα, που κρίνουν καταλληλότερο για την τάξη τους.

«Στόχος των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων να προσφέρει στα παιδιά τη δυνατότητα να γίνουν όχι απλώς καλύτεροι μαθητές αλλά και καλύτεροι άνθρωποι», τονίζει η κ.Μιχαηλίδου.

Επίσης, στο δημοτικό, μπαίνει φέτος το σκάκι. Τέλος, αξίζει να γίνει αναφορά στο μάθημα της κολύμβησης, το οποίο είναι ενταγμένο ως υποχρεωτικό μάθημα στα νέα προγράμματα σπουδών ως τμήμα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής. Το σχολικό έτος 2022-2023 έλαβαν μέρος 32.000 μαθητές και μαθήτριες τρίτης και τετάρτης δημοτικού σε 2.200 σχολικά τμήματα από 1.243 σχολεία.

Δεν είναι όλα «ρόδινα» – Προβλήματα προς επίλυση

Η γραφειοκρατία του υπουργείου Παιδείας αλλά και η ‘υπερστελέχωση’, είναι εκείνα, στα οποία αναφέρεται η κ. Δόμνα Μιχαηλίδου, επειδή έτσι στερείται – προς το παρόν – της δυνατότητας να ασχοληθεί με πιο ουσιώδη ζητήματα: «Δεν υπάρχει καταμερισμός της ευθύνης, φτάνουν όλα επάνω. Όταν πρέπει να υπογράψει ο υπουργός για τη συνοδεία ενός μαθητή σε σχολικό διαγωνισμό στο εξωτερικό, ενώ πρέπει να έχουν προηγηθεί υπογραφές από το διευθυντή, το διευθυντή εκπαίδευσης, τον περιφερειακό διευθυντή και το γενικό γραμματέα, το παιδί μπορεί να μην προλάβει τους αγώνες… Φτάνει πια με τη γραφειοκρατία. Επίσης, η ψηφιοποίηση πρέπει να συνδυαστεί με απλούστευση των διαδικασιών, για να γίνει αποτελεσματική – είναι από τα πρώτα νομοσχέδια, που θα φέρουμε στη βουλή για ψήφιση.

Άλλη δυσκολία, είναι πως το υπουργείο Παιδείας διαθέτει πάρα πολλούς δημόσιους λειτουργούς. Τα συγκεκριμένα ζητήματα σημαίνουν, πως δεν γίνεται να υπάρχει αποτελεσματικότητα σε οποιαδήποτε άσκηση διοίκησης, δεν αφήνουν χώρο και χρόνο για τις ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, που πρέπει να γίνουν. Αν γίνει λιγότερο γραφειοκρατικό αυτό το υπουργείο, τότε θα μπορούν να λυθούν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα».

Προσωπικό στοίχημα της κ. Μιχαηλίδου, όπως δηλώνει, είναι η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού και η υποστήριξη του παιδιού μέσα στο σχολείο. «Είμαστε αισιόδοξοι, γιατί δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου, προσέλαβε κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους, ώστε μαζί να πηγαίνουν στα σχολεία μία φορά την εβδομάδα – αυτή τη στιγμή, κάθε σχολείο έχει ένα τέτοιο δίδυμο κάθε εβδομάδα.

Το θέμα είναι ότι παρακολουθούν μόνο τα παιδιά, που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα. Εκεί θέλει δουλειά. Όπως θα γίνεται screening για την ανίχνευση τυχόν ζητημάτων σε όλα τα παιδιά στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, αντίστοιχα, είναι πρόθεσή μας, οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι ψυχολόγοι να κοιτάνε όλα τα παιδιά, χωρίς να αντιμετωπίζουν απαραίτητα κάποιο πρόβλημα. Με αυτό τον τρόπο, η διαδικασία κανονικοποιείται και καλλιεργείται μία σχέσης εμπιστοσύνης, η οποία θα ενισχύσει τα παιδιά ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα υποστήριξης από έναν άνθρωπο αναφοράς, εφόσον παραστεί ανάγκη. Κάτι άλλο, το οποίο πρέπει να αλλάξουμε – θα δούμε πως ακριβώς – είναι το γεγονός, πως σήμερα για να μιλήσουν τα παιδιά σε κοινωνικό λειτουργό ή ψυχολόγο, πρέπει να υπάρχει έγκριση γονέα. Πολλές φορές, όμως, το ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον είναι το παραμελητικό ή το κακοποιητικό – πώς θα ζητήσεις άδεια από αυτούς;», καταλήγει.

Το μήνυμα Πιερρακάκη για την έναρξη της σχολικής χρονιάς

Μήνυμα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς στέλνει ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι το ξεκίνημα της γίνεται στη σκιά της πρωτοφανούς καταστροφής στη Θεσσαλία. Ο κ. Πιερρακάκης σημείωσε ότι «προτεραιότητα του Υπουργείου Παιδείας είναι τα παιδιά των περιοχών που επλήγησαν, να επιστρέψουν γρήγορα και με ασφάλεια στη ζωή τους και στον φυσικό τους χώρο, που είναι το σχολείο».

Αναλυτικά το μήνυμα του υπουργού Παιδείας:

Αγαπητές μαθήτριες και αγαπητοί μαθητές,

Αγαπητές και αγαπητοί εκπαιδευτικοί,

Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς  γίνεται στη σκιά της πρωτοφανούς καταστροφής στη Θεσσαλία. Το μυαλό και η καρδιά όλων μας είναι δίπλα στις οικογένειες των θυμάτων αλλά και όλων όσοι δοκιμάζονται από τις σαρωτικές πλημμύρες. Προτεραιότητα του Υπουργείου Παιδείας είναι τα παιδιά των περιοχών που επλήγησαν, να επιστρέψουν γρήγορα και με ασφάλεια στη ζωή τους και στον φυσικό τους χώρο, που είναι το σχολείο. Αυτό βέβαια ισχύει και για τους μαθητές και τις μαθήτριες από τη Ρόδο, τη Θράκη, την Αττική που βρέθηκαν στη δίνη μεγάλων πυρκαγιών. Εργαστήκαμε και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε, μαζί με όλους τους συναρμόδιους φορείς, ώστε οι σχολικές μονάδες να καταστούν πλήρως λειτουργικές και να αποτελέσουν τον σημαντικό πόλο προόδου, δημιουργικότητας και υπέρβασης των δυσκολιών. Καμία δυσκολία δεν είναι ανυπέρβλητη. Και το Υπουργείο Παιδείας είναι εδώ για να στέκεται πάντα στο πλευρό των μαθητών, των γονιών και φυσικά των εκπαιδευτικών.

Σε όλους εσάς απευθύνομαι σήμερα με την ευχή να έχουμε μία καλή και δημιουργική σχολική χρονιά. Από την πλευρά μου, μαζί με όλα τα στελέχη του Υπουργείου, δεσμευόμαστε να δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό ώστε να βελτιώσουμε την καθημερινότητά σας και να μετατρέψουμε το σχολείο σε μια δεξαμενή σκέψης και ανάδειξης δεξιοτήτων και αξιών.

Η μάθηση και η σχολική ζωή είναι κυρίως κοινωνική διαδικασία και αλληλεπίδραση με τους δασκάλους και τις δασκάλες σας, τους καθηγητές και τις καθηγήτριές σας, αλλά κι ανάμεσά σας. Όμως και οι σχολικές υποδομές έχουν ιδιαίτερη σημασία και η αναβάθμισή τους αποτελεί διαρκές αίτημα των εκπαιδευτικών συστημάτων. Στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού τους, ξεκινώντας από τις πληγείσες από φωτιές και πλημμύρες περιοχές, έως το Φεβρουάριο του 2024 σε όλες τις αίθουσες διδασκαλίας θα εγκατασταθούν περισσότεροι από 36.000 διαδραστικοί πίνακες, οι οποίοι μπορούν να εμπλουτίσουν το μάθημα, να το καταστήσουν πιο ζωντανό και ενδιαφέρον. Οι διαδραστικοί πίνακες θα συνδεθούν με τα προγράμματα σπουδών όλων των γνωστικών αντικειμένων και των θεματικών περιοχών, αλλά θέλω να τονίσω ότι αναμένεται, στο πλαίσιο της χρήσης τους, ιδιαίτερη έμφαση να δοθεί στις τέχνες.

Αυτονόητα, εργαζόμαστε ώστε το σχολείο να γίνει πλήρως ψηφιακό με εφαρμογές που θα απλουστεύουν την καθημερινότητα μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών.

Οι πρωτοβουλίες που θα αναπτύξουμε για ένα νέο, πολυεπίπεδο σχολείο, θα είναι ευρύτερες – και πολλαπλές κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Θα εργαστούμε ώστε να ενταθεί στα σχολεία ο εθελοντισμός, η προστασία του περιβάλλοντος και η κουλτούρα διαχείρισης κρίσεων και φυσικών καταστροφών. Και βέβαια, στόχος μας είναι να μάθουν τα παιδιά περισσότερα για την κλιματική αλλαγή.

Για εμάς το σχολείο είναι πολύ περισσότερα από τη γνώση και τη μάθηση που προσφέρει. Είναι ένας χώρος σκέψης, ελευθερίας, κοινωνικοποίησης, ανάπτυξης της προσωπικότητας. Είναι ένας χώρος που μαθαίνει ο ένας τον σεβασμό για τον άλλο, χωρίς καμία διάκριση.

Θα είμαι και θα είμαστε όλοι δίπλα σας σε αυτό το νέο βήμα που κάνετε σήμερα, μπαίνοντας στις σχολικές αίθουσες. Θα μας βρείτε συμμάχους σε όλες προσπάθειές σας και πρόθυμους να απαντήσουμε μαζί με τους εκπαιδευτικούς μας σε όλες τις αγωνίες σας.

Οι πόρτες του Υπουργείου είναι πάντα ανοιχτές για καθεμία και καθέναν από εσάς, για κάθε ζήτημα που μπορούμε να συμβάλουμε στην επίλυσή του.

Καλή σχολική χρονιά σε όλους μας με υγεία, δημιουργικότητα και πρόοδο!

Κυριάκος Πιερρακάκης

Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Μήνυμα Ιερώνυμου προς τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές για τη νέα σχολική χρονιά

«Αναγνωρίζουμε απόλυτα τη βαρύτητα του λειτουργήματός σας, περιβάλλοντάς σας με αισθήματα τιμής και ευγνωμοσύνης, καθώς μέσα από την καθημερινή επικοινωνία και επαφή με τους μαθητές, και χάρη στην ευσυνειδησία και πολλές φορές στην αυταπάρνησή σας, καλείστε να θέσετε τις βάσεις για ένα καλύτερο αύριο, όχι μόνο της πατρίδας μας αλλά και αυτού όλου του κόσμου. Καλλιεργείτε στα παιδιά μας την ιδέα για έναν κόσμο χωρίς βία και φανατισμό, χωρίς εξαρτήσεις και διακρίσεις, για κοινωνίες με ανθρωπιά, αλληλεγγύη και αγάπη. Σας είμαστε ευγνώμονες», επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος στο μήνυμα που αποστέλλει προς τους εκπαιδευτικούς των σχολείων, με την ευκαιρία του νέου σχολικού έτους 2023-2024.

Αναλυτικότερα, το μήνυμα του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας:

Αγαπητοί μου εκπαιδευτικοί,

Είναι αλήθεια ότι στην παροχή παιδείας και αγωγής στους νέους συμμετέχουν, σε ενεργό βαθμό, η οικογένεια, το κοινωνικό περιβάλλον, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Κοινωνικής Δικτύωσης, οι θεσμοί, η Πολιτεία, η θρησκευτική πίστη και άλλοι παράγοντες. Παρ’ ολ’ αυτά το σίγουρο είναι ότι η προσφορά του σχολείου συνιστά καίριας σημασίας ευθύνη στην ορθή διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς και τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.

Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι ότι ο εκπαιδευτικός αποτελεί το κατ’ εξοχήν πρόσωπο που επιφορτίζεται με ένα τεράστιο έργο, τόσο στη σωστή διαχείριση της ομάδας των μαθητών του όσο και στην υποστήριξη και ενθάρρυνση αυτών για να φθάσουν σε κορυφές γνώσεις και ήθους.

Καλείσθε να διεξάγετε τον αγώνα αυτό σε δύσκολες συγκυρίες. Το παραδεχόμαστε όλοι! Αναγνωρίζουμε απόλυτα τη βαρύτητα του λειτουργήματός σας, περιβάλλοντάς σας με αισθήματα τιμής και ευγνωμοσύνης, καθώς μέσα από την καθημερινή επικοινωνία και επαφή με τους μαθητές, και χάρη στην ευσυνειδησία και πολλές φορές στην αυταπάρνησή σας, καλείστε να θέσετε τις βάσεις για ένα καλύτερο αύριο, όχι μόνο της πατρίδας μας αλλά και αυτού όλου του κόσμου.

Καλλιεργείτε στα παιδιά μας την ιδέα για έναν κόσμο χωρίς βία και φανατισμό, χωρίς εξαρτήσεις και διακρίσεις, για κοινωνίες με ανθρωπιά, αλληλεγγύη και αγάπη. Σας είμαστε ευγνώμονες!

Συνοδοιπόρος στην αξιοθαύμαστη πορεία σας, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι έχετε διαρκώς την προσευχή και την υποστήριξή μου στο πολυεύθυνο έργο σας, σάς καταθέτω εγκαρδίως το ειλικρινές πατρικό ενδιαφέρον και την εν Χριστώ αγάπη μου.

Καλή και ευλογημένη σχολική χρονιά!

Με ειλικρινή εκτίμηση και ευχαριστίες.

Μήνυμα προς τους μαθητές και μαθήτριες των Δημοτικών Σχολείων

«Το σχολείο δεν είναι μόνο ένας χώρος στον οποίο παρέχεται οργανωμένη εκπαίδευση. Είναι μια μεγάλη κοινωνική ομάδα, την οποία αποτελούν κυρίως τα πρόσωπα των συμμαθητών σας και των δασκάλων σας. Μέσα από την επαφή σας με αυτούς θα σας δοθούν ευκαιρίες να αποκτήσετε κοινωνικές δεξιότητες, να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας, να δημιουργήσετε νέες σχέσεις που θα σημαδέψουν τη ζωή σας», αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος στο μήνυμά του προς τους μαθητές και μαθήτριες των Δημοτικών Σχολείων, με την ευκαιρία της έναρξης του νέου σχολικού έτους.

Αναλυτικότερα, το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου:

Αγαπημένα μου παιδιά,

Τούτη την ώρα τα συναισθήματά σας είναι φυσιολογικά ανάμεικτα. Αφήνετε πίσω την περίοδο των διακοπών, της ξεκούρασης και της ξεγνοιασιάς και αναλαμβάνετε ένα πεδίο δράσης που απαιτεί συγκέντρωση, προσοχή και προετοιμασία. Αυτή όμως είναι η φυσική πορεία όλης της ζωής μας. Από σήμερα και πάλι θα ξανοιχτείτε στον θαυμαστό και λαμπρό κόσμο των γνώσεων και των εμπειριών που θα αποκτήσετε στη διάρκεια και αυτής της σχολικής χρονιάς.

Το σχολείο δεν είναι μόνο ένας χώρος στον οποίο παρέχεται οργανωμένη εκπαίδευση. Είναι μια μεγάλη κοινωνική ομάδα, την οποία αποτελούν κυρίως τα πρόσωπα των συμμαθητών σας και των δασκάλων σας. Μέσα από την επαφή σας με αυτούς θα σας δοθούν ευκαιρίες να αποκτήσετε κοινωνικές δεξιότητες, να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας, να δημιουργήσετε νέες σχέσεις που θα σημαδέψουν τη ζωή σας.

Ανακαλύψτε νέους φίλους, προβάλετε το γνήσιο ενδιαφέρον σας για αυτούς, επενδύστε στις εποικοδομητικές συναναστροφές με τους συνομηλίκους σας. Να είστε ανεκτικοί στη διαφορετικότητα και να μην απορρίψετε κανέναν. Η άσκηση βίας και η περιφρόνηση έναντι των συμμαθητών σας δυναμιτίζει το υγιές σχολικό περιβάλλον και υποβιβάζει τον άνθρωπο, που είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού.

Διότι βέβαια, πέρα από τις γνώσεις και τα άλλα εφόδια που θα σας βοηθήσουν να πετύχετε στη σταδιοδρομία σας, σταθερός στόχος σας θα πρέπει να είναι να πλησιάσετε τον Χριστό για να πετύχετε ό,τι βαθιά επιθυμεί η ψυχή σας: τη χαρά, τη γαλήνη και την αξιοπρέπεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Η πορεία για την επιτυχία αυτού του στόχου συντελείται με τον φωτισμό της χάρης του Θεού, μέσα από τον καθημερινό μας πνευματικό αγώνα.

Με τον Αγιασμό που τελείται σήμερα σε όλα τα Σχολεία της χώρας μας, ζητούμε και δεχόμαστε, δάσκαλοι και μαθητές, την ευλογία του Θεού. Η αγάπη και η φροντίδα για όλα τα παιδιά Του μάς βοηθούν να μαθαίνουμε, να προοδεύουμε, να αγαπάμε τους ανθρώπους και τη φύση γύρω μας, να ζούμε μια όμορφη ζωή.

Καλή αρχή, παιδιά μου!

Εύχομαι επίσης δύναμη και επιτυχία στους εκπαιδευτικούς μας και στους γονείς σας.

Καλή και ευλογημένη σχολική χρονιά!

Με άπειρες ευχές και πολλή αγάπη.

Μήνυμα προς τους μαθητές και μαθήτριες των Γυμνασίων και Λυκείων

«Οι νέες τεχνολογίες, η τηλεκπαίδευση και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν πολύ σημαντικά εργαλεία, δώρα Θεού στον άνθρωπο. Όμως ποτέ δεν πρόκειται να αναπαραστήσουν με πιστότητα το κλίμα της τάξης: το χιούμορ, το αναπάντεχο, την αίσθηση ιερότητας μπροστά στην κοινή απόκτηση μιας νέας γνώσης. Πολύ περισσότερο δεν πρόκειται να αγγίξουν τη ζωντάνια των διαπροσωπικών σχέσεων και την αγάπη για τη μάθηση. Αυτά είναι άλλωστε που μας συνοδεύουν για όλη τη ζωή μας», σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος στο μήνυμά του προς τους μαθητές και μαθήτριες των Γυμνασίων και Λυκείων, με την ευκαιρία της έναρξης του νέου σχολικού έτους.

Ειδικότερα, το μήνυμα του Μακαριωτάτου:

Αγαπητά μου παιδιά,

Νιώθω κι εγώ μαζί σας τη χαρά καθώς συναντιόμαστε πρώτη ημέρα της καινούριας χρονιάς στον όμορφο χώρο του σχολείου σας.

Αλήθεια, έχουμε σκεφθεί πόση αξία έχει αυτή η συνάντηση; Θα μπορούσαμε να μάθουμε ό,τι διδασκόμαστε στο σχολείο και από το σπίτι μας, μέσα από τις προηγμένες τεχνολογίες, χωρίς καθηγητές, τάξεις και συμμαθητές;

Θαρρώ πως η παιδεία δεν είναι απλώς μία διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων με τρόπο μηχανικό. Δεν είμαστε άλογα όντα, που μας εκπαιδεύουν τι να κάνουμε και πως να συμπεριφερθούμε, λες και δεν έχουμε ψυχή, λογική και θέλημα. Ας είμαστε ειλικρινείς, από όλα εκείνα που θυμόμαστε και θα θυμόμαστε για πάντα από τα χρόνια του σχολείου πρωταρχική θέση έχουν οι ωραίες στιγμές που ζήσαμε εντός και εκτός τάξης, με το αποτύπωμα που άφησαν στην καρδιά μας πολύ σημαντικοί άνθρωποι, δάσκαλοι, καθηγητές, συμμαθητές.

Οι νέες τεχνολογίες, η τηλεκπαίδευση και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν πολύ σημαντικά εργαλεία, δώρα Θεού στον άνθρωπο. Όμως ποτέ δεν πρόκειται να αναπαραστήσουν με πιστότητα το κλίμα της τάξης: το χιούμορ, το αναπάντεχο, την αίσθηση ιερότητας μπροστά στην κοινή απόκτηση μιας νέας γνώσης. Πολύ περισσότερο δεν πρόκειται να αγγίξουν τη ζωντάνια των διαπροσωπικών σχέσεων και την αγάπη για τη μάθηση. Αυτά είναι άλλωστε που μας συνοδεύουν για όλη τη ζωή μας.

Έπειτα, και στην Εκκλησία μας, αυτό έχουμε ως κέντρο: τον Χριστό ως Διδάσκαλο, που θυσίασε μέχρι και τη ζωή Του για όλους εμάς, τους μαθητές Του!

Ας χαρείτε, λοιπόν, την κάθε σας ημέρα στο σχολείο, τη συναναστροφή με πρόσωπα αληθινά, κρατώντας τη μοναδικότητα κάθε συνάντησης, που είναι ικανή να σας συντροφεύει για πάντα.

Σας εύχομαι, από τα βάθη της πατρικής καρδιάς μου, καλή και ευλογημένη σχολική χρονιά, φωτισμό του Θεού και όμορφη πορεία όλη τη νέα χρονιά.

Με άπειρες ευχές και πολλή αγάπη

Γ. Πατούλης: «Στηρίζουμε έμπρακτα τη σχολική κοινότητα»

Με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης παραβρέθηκε στους Αγιασμούς του 2ου Λυκείου Μεταμόρφωσης και του 14ου Νηπιαγωγείου Αγ. Παρασκευής. Τον Περιφερειάρχη συνόδευε στο Δεύτερο Λύκειο Μεταμόρφωσης η Αντιπεριφερειάρχης Βόρειου Τομέα Λ. Κεφαλογιάννη και στην Αγ. Παρασκευή ο Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού Β. Γιαννακόπουλος. Παρόντες ήταν και οι δήμαρχοι Στρ. Σαραούδας και Β. Ζορμπάς.
Ο Περιφερειάρχης ευχήθηκε καλή σχολική χρονιά επισημαίνοντας μεταξύ άλλων: «Σήμερα ξεκινάει ένα νέο σχολικό έτος στο οποίο είμαι βέβαιος ότι θα δώσετε τον καλύτερο εαυτό σας προκειμένου να λάβετε τα εφόδια που θα σας εξασφαλίσουν τη δύναμη για να διεκδικήσετε την επόμενη μέρα μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας. Εύχομαι καλή δύναμη επίσης στους εκπαιδευτικούς και στους γονείς οι οποίοι είναι στο πλευρό των μαθητών».
Ο Γ. Πατούλης, πρόσθεσε ότι «αυτές τις δύσκολες ώρες που βιώνει η χώρα μας, η σκέψη μας είναι στους μαθητές και όλους τους συμπολίτες μας που δοκιμάζονται στις πληγείσες περιοχές της Θεσσαλίας, τους οποίους οφείλουμε να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο».
Ο Περιφερειάρχης Αττικής αναφέρθηκε και στη βαρύτητα που δίνει η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας στην ενίσχυση της ασφάλειας, στη Μεταφορά των μαθητών και στην εξασφάλιση υποδομών και εξοπλισμού για τα σχολεία. «Από αρχή της θητείας μας επενδύσαμε σε σχολικές υποδομές αξιοποιώντας πόρους του ΕΣΠΑ. Στο στρατηγικό πρόγραμμα της Περιφέρειας Αττικής για την αναβάθμιση και ενίσχυση των σχολικών υποδομών της Αττικής έως σήμερα έχουν ενταχθεί στο ΠΕΠ Αττικής 2014-2020, ογδόντα δύο (82) Πράξεις κατασκευής και βελτίωσης υποδομών εκπαίδευσης συνολικού προϋπολογισμού 118.903.566,04 ευρώ. Κατά την περίοδο της θητείας μας παραδόθηκαν 29 νέα σχολικά συγκροτήματα και 251 σχολικές αίθουσες, με ωφελούμενους 6.235 μαθητές, ταυτόχρονα εξασφαλίστηκε σύγχρονος εξοπλισμός για εκατοντάδες σχολεία σε όλη την Αττική. Επιπρόσθετα στο νέο Περιφερειακό Πρόγραμμα Αττική 2021-2027, προβλέπονται πάνω από 120 εκ. ευρώ για τον Εκσυγχρονισμό Μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και του εξοπλισμού των σχολικών μονάδων» σημείωσε χαρακτηριστικά. Ειδική αναφορά έκανε και σε χρηματοδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών αιθουσών καθώς και στοχευμένων δράσεων ευαισθητοποιημένων σε θέματα όπως, η προστασία του περιβάλλοντος, η ανακύκλωση και η οδική ασφάλεια.

Στον Αγιασμό παρευρέθηκε ο Αντιπεριφερειάρχης Ανατολικής Αττικής Θανάσης Αυγερινός

Για το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς ο Αντιπεριφερειάρχης Αν. Αττικής Θανάσης Αυγερινός παρευρέθηκε για τον καθιερωμένο Αγιασμό στο 1ο και 2ο Γυμνάσιο Παιανίας και στο 1ο Γυμνάσιο Μαρκοπούλου, όπου ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαος ευλόγησε τα παιδιά και τους καθηγητές τους για τη νέα σχολική χρονιά, παρουσία του Διευθυντή Β’ βάθμιας Εκπαίδευσης Ανδρέα Μαρίνου και των οικείων Δημάρχων, Παιανίας Ισίδωρου Μάδη και Μαρκοπούλου Κων/νου Αλλαγιάννη. Παρόντες επίσης ήταν: η Αντιδήμαρχος Παιδείας του Δήμου Παιανίας Κλειώ Ανδρέου, και από την πλευρά του Δήμου Μαρκοπούλου η Αντιδήμαρχος Παιδείας Μελπομένη Βαμποράκη και ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Δημήτρης Κολιαβασίλης.
Στη συνέχεια ο κ. Αυγερινός μετέβη στην Ελληνογερμανική Σχολή όπου τελέστηκε ο Αγιασμός παρουσία της Διεύθυνσης των Εκπαιδευτηρίων, κ.κ. Σταύρου και Στέλιου Σάββα.
Ο Αντιπεριφερειάρχης είχε τη χαρά να συναντήσει από κοντά τους μαθητές και να τους ευχηθεί για το ξεκίνημα του καινούριου σχολικού έτους, μεταφέροντας και τις πιο θερμές ευχές του Περιφερειάρχη για καλή σχολική χρονιά, ενώ είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει και με τους Διευθυντές των σχολείων και τους εκπαιδευτικούς για τις τυχόν υπάρχουσες ανάγκες και ελλείψεις για την ομαλή λειτουργία των σχολείων. Ο κ. Αυγερινός, μεταξύ άλλων, στον χαιρετισμό του ανέφερε στα παιδιά ότι είναι προτιμότερο να καταβάλουν προσπάθεια τώρα, στα λιγοστά σχολικά τους χρόνια, ώστε να απολαύσουν μία καλύτερη ζωή αργότερα, παρά το αντίθετο, και τους ευχήθηκε η νέα σχολική χρονιά να είναι γεμάτη υγεία, πρόοδο, δύναμη και προκοπή.