«Όλα τα μέσα αντλούσαν πληροφορίες από το Πυροσβεστικό Σώμα. Είχε σταλεί SMS σε διαπιστευμένους δημοσιογράφους από το γραφείο Τύπου της πυροσβεστικής. Έδωσαν δύο συνεντεύξεις γύρω στις δέκα το βράδυ. Αν έκρινε ότι είναι σκόπιμο θα είχε κάνει και άλλη ενημέρωση. Θα μπορούσε να είχε ενημερώσει και πόρτα – πόρτα. Είναι απόφαση που βαραίνει το Πυροσβεστικό Σώμα. Αυτό κρίνει αν θα ενημερώσει για απομάκρυνση ή αν θα είναι καλύτερα να μην ενημερώσει» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κατηγορούμενος.
«Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι αντιμέτωπος με την δικαιοσύνη. Όλο αυτόν τον καιρό επέλεξα να σιωπήσω σεβόμενος και τα θύματα και την δικαιοσύνη. Πλέον ως κατηγορούμενος θα μιλήσω για την γενική γραμματεία, τον τρόπο που λειτουργούσε και τις αρμοδιότητες που είχε» είπε ξεκινώντας την απολογία του ο κ. Καπάκης, εκφράζοντας τα συλλυπητήρια του στους συγγενείς των θυμάτων.
«Είχε 20 άτομα με οριζόντια επιτελική δομή. Ωστόσο δεν είχε επιτελικές δυνάμεις. Μέχρι τότε την διαχείριση καταστροφών είχε ο στρατός και η πυροσβεστική. Πουθενά δεν προβλέπεται αρμοδιότητα του γενικού γραμματέα σε αποκεντρωμένες δράσεις. Έργα δράσεις και μέτρα ακόμη και για δασικές πυρκαγιές προβλέπονται από το νόμο. Ο νόμος ορίζει ότι δήμοι και περιφέρειες έχουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Εγώ δεν έχω αρμοδιότητα να αποκαταστήσω το έργο τους. Οι δράσεις ασκούνται όχι σε κεντρικό αλλά σε αποκεντρωμένο επίπεδο καθώς εκείνοι γνωρίζουν το ειδικό τοπικό καθεστώς και τις συνθήκες ώστε να αναπτύξουν την δράση τους», είπε συνεχίζοντας ο κ. Καπάκης και αναφερόμενος στην ημέρα της φονικής πυρκαγιάς και τη μη εκκένωση της περιοχής τόνισε:
«Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά έγινε. Από πού έφυγαν αυτοί οι άνθρωποι, πως κινήθηκαν και τι θα γινόταν αν είχαν κινηθεί διαφορετικά. Δεν έχουμε επίσημη έκθεση για αυτό. Το καίριο ερώτημα υπήρχε κρίσιμος χρόνος; Από όσα έχω διαβάσει δεν έχω καταλήξει αν υπήρχε ο αναγκαίος χρόνος ή αν θα οδηγούμασταν σε χάος. Αυτός που θα δώσει εντολή να φύγεις πρέπει να ξέρει ότι έχεις τον αναγκαίο χρόνο για να φύγεις ασφαλής. Τελευταία υπάρχει τάση στο εξωτερικό να δίνονται οδηγίες για παραμονή στα σπίτια σε δασικές πυρκαγιές. Σε περιπτώσεις διαχείρισης καταστροφικών φαινομένων αν δεν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο υπάρχει κίνδυνος πανικού. Ειδικά όταν υπάρχει πλήθος ανθρώπων που πρέπει να κινηθούν σε συνθήκες κινδύνου. Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε δυνατότητα οργανωμένης απομάκρυνσης εκείνη την ημέρα. Έξι χρόνια μετά, δεν έχουμε επίσημη απάντηση σε αυτό (…)».
Σε άλλο σημείο της απολογίας του ο κ. Καπάκης αναφέρθηκε στο «112», ζήτημα για το οποίο έχει γίνει μεγάλη συζήτηση στη δίκη.
«Στις 20/7/2010 είχε συναφθεί σύμβαση μεταξύ κοινωνίας πληροφορίας και ΟΤΕ. Το 2016 σταμάτησε γιατί δεν είχε προβλεφθεί σύνδεση με την αστυνομία και την πυροσβεστική. Έτσι το έργο μεταφέρθηκε στην χρηματοδότηση της περιόδου 2016- 2020. Το έργο ήταν πολύ ζωτικό για την ενημέρωση των πολιτών» είπε για να προσθέσει: «Έχω σωρεία εγγράφων που είχα ανταλλάξει για να ολοκληρωθεί το έργο. Για να ολοκληρωθεί προχωρήσαμε σε νομοθετική ρύθμιση ώστε οι πάροχοι να παρέχουν το έργο στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αντί να κάνουμε νέους διαγωνισμούς, όπως έλεγαν οι εταιρίες, για αγορά κυψελών κλπ., κάτι που θα δημιουργούσε επιπλέον κόστος . Έχουμε το πιο σύγχρονο έργο, έχω δει αντίστοιχα στην Ευρώπη. Έχει τεράστιες δυνατότητες, είχαμε προβλέψει ακόμη και για άτομα με ειδικές ανάγκες. Είχαν δυνατότητα να καλούν με ένα κουμπί σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Δεν γνωρίζω τι έχει γίνει τώρα. Δυστυχώς όμως δεν το είχαμε εκείνη την ημέρα».
Αναφερόμενος στο θέμα της μη οργανωμένης απομάκρυνσης των πολιτών ο κ. Καπάκης επισήμανε πως δεν αποφάσιζε εκείνος για το θέμα αυτό. «Δεν ήμουν το αποφασίζων όργανο, ούτε δρούσα στο πεδίο, ούτε μπορεί να γίνει οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση από μακριά και μέσω ηλεκτρονικών μέσων. Πρέπει να αποφασιστεί τοπικά και με βάση την αναμενόμενη συμπεριφορά της φωτιάς. Θεωρώ ότι έκανα ότι ήταν δυνατό στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου για αυτό το περιστατικό που με έχει σημαδέψει για ολόκληρη την ζωή μου», ανέφερε.
Πρόεδρος: Ποιες ήταν οι αρμοδιότητες του γενικού γραμματέα;
Κατηγορούμενος: Αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι μέσα από τα νομοθετήματα που διέπουν τον κάθε φορέα, να ορίζουμε το ποιος που πότε αλλά δεν λέμε εμείς το πως.
Ακόμη ο κ. Καπάκης αρνήθηκε την κατηγορία ότι δεν ενημέρωσε έγκαιρα και σωστά τους πολίτες πριν και μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, αναφέροντας πως είχαν τοποθετηθεί τόσο αφίσες όσο και ανακοινώσεις.
Τέλος, ο ίδιος υποστήριξε πως δεν ήταν αρμόδιος να γνωρίζει την επικινδυνότητα κάθε πυρκαγιάς. «Πουθενά δεν προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία συντονισμός από εμένα. Η ευθύνη συντονισμού εμπλεκομένων φορέων ανήκει στο Πυροσβεστικό Σώμα. Πουθενά στον κόσμο δεν θα βρείτε να γίνεται εκτίμηση κινδύνου εκτός πεδίου», είπε χαρακτηριστικά.
Πώς εξήγησε ο Ψινάκης την απουσία του στη Μύκονο
Στο έργο του το οποίο -όπως είπε- έφερε τον Δήμο Μαραθώνα ξανά στο προσκήνιο «μετά το 490 π.Χ.» αναφέρθηκε εκτενώς χθες κατά τη διάρκεια της απολογίας του στη δευτεροβάθμια δίκη για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, ο τότε δήμαρχος της περιοχής Ηλίας Ψινάκης.
«Όλη η ενασχόληση που είχα με τον Δήμο άρχισε τελείως τυχαία. Λιποθύμησε μια γριούλα από την πείνα και ήρθα σε επαφή με αυτήν την δραματική πλευρά. Προτίμησα να κατέβω υποψήφιος δήμαρχος Μαραθώνα γιατί ζούσα εκεί και ήταν εντελώς ανεκμετάλλευτη η περιοχή αυτή, η οποία έχει διεθνές brand name», είπε ο κ. Ψινάκης για να υποστηρίξει στη συνέχεια πως όταν ανέλαβε τον Δήμο παρέλαβε «καμένη γη».
«Δεν είχα προβλέψει ένα πράγμα. Όταν παραλάβαμε από τον προηγούμενο δήμαρχο, τα βρήκαμε όλα άδεια. Απευθύνθηκα στη Δικαιοσύνη, την αστυνομία τις ανεξάρτητες αρχές και αρχίσαμε να φτιάχνουμε υπηρεσίες από την αρχή. Όλο αυτό το έκανα πραγματικά γιατί το ήθελα, δεν είχα καμία ανάγκη να βγάλω λεφτά. Αντίθετα θα έλεγα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο τότε δήμαρχος Μαραθώνα για να προσθέσει: «Ο Μαραθώνας ακούστηκε με την δουλεία που κάναμε. Είχε να ακουστεί από το 490 π.Χ.».
Στη συνέχεια της απολογίας του κ. Ψινάκης ανέφερε πως την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς εκείνος έλλειπε με άδεια. «Ενημερώθηκα από την Γραμματέα μου πολύ νωρίς. Μέσα στο Δήμο έχουμε την πρώην αμερικανική βάση. Μέσα στεγάζεται και η πυροσβεστική. Είναι χώρος με πάρα πολλές δομές. Είχαμε φροντίσει εκεί να υπάρχει χώρος οργανωμένος για κάθε περίσταση. Με το που έμαθα για την φωτιά έψαχνα να φύγω με ελικόπτερο, οι πτήσεις όμως απαγορεύονταν. Βρήκα φουσκωτό, το οποίο μου το παραχώρησε φιλική οικογένεια με τον καπετάνιο του. Είχε πεντάρι. Ωστόσο δεν μπορέσαμε, έφτασα την επόμενη τα ξημερώματα» είπε ο κ. Ψινάκης, σημειώνοντας πως στη Βάση μέσα σε διάστημα μισής ώρας κατέφθασαν «2.500 άνθρωποι με το μαγιό». Εκεί, όλοι όπως είπε, «είχαν τα πάντα, φαγητό, νερό μέχρι και ψυχολογική υποστήριξη».
Ο κ. Ψινάκης υποστήριξε ακόμη πως ο Δήμος Μαραθώνα ήταν πάντα καθαρός και πως τα οικόπεδα καθαρίζονταν. «Κάναμε καθαρισμούς, κλαδέματα και στέλναμε σε ιδιοκτήτες να καθαρίσουν τα οικόπεδα τους. Υπήρχαν περιφραγμένα, πολύ λίγα, που με τον τότε νόμο δεν μπορούσες να σπάσεις και να μπεις να μαζέψεις τα κλαριά. Το δυστύχημα σε αυτήν περιοχή είναι ότι έχει πεύκα, είναι δασική και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα αν δεν πάρεις άδεια από το Δασαρχείο. Δεν αγγίζεις πεύκο» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πρόεδρος: Πήρε ο αστυνομικός σας την Πυροσβεστική και είπε ότι καίγεται το σπίτι σας;
Κατηγορούμενος: Εγώ όταν έφυγα άφησα αστυνομικούς. Η μητέρα μου δεν έβρισκε εμένα και πήρε τον αστυνομικό μου. Η μαμά δεν ήξερε ότι είχε φωτιά παντού. Ο αστυνομικός μου πήρε την Πυροσβεστική και ενημέρωσε ότι στο σπίτι έχει φωτιά, και του λένε ότι εδώ καίγεται όλη η περιοχή και το έκλεισε.
Πρόεδρος: Είχατε κάνει άσκηση στο πλαίσιο επιχειρησιακού σχεδίου που να συμμετείχαν πολίτες;
Κατηγορούμενος: Συμμετείχαν υπάλληλοι Δήμου με εθελοντές πολίτες.
Σύνεδρος: Αφού είχατε χώρο βάση γιατί δεν σκεφτήκατε νωρίτερα να πάρετε την Αστυνομία να το δηλώσετε για να οδηγηθεί αυτός ο κόσμος εκεί συντονισμένα με πούλμαν.
Κατηγορούμενος: Η Μαραθώνος ήταν κλειστή πλέον. Ποιος θα ρίσκαρε να πάρει κόσμο. Να τον πάει που;
Σύνεδρος: Στις 18.00 η κατάσταση ήταν πλέον δύσκολη. Γιατί δεν αποφασίστηκε εκείνη την ώρα, χωρίς να υπάρχει εισήγηση, να μεταφερθεί εκεί κόσμος.
Κατηγορούμενος: Ο Δήμος έχει υποστηρικτικό ρόλο. Αν δεν έχει δώσει εισήγηση η Πυροσβεστική δεν μπορεί να πάρει τον κόσμο. Εμπλέκονταν δύο Δήμοι πλέον, η απόφαση ήταν στην Περιφέρεια εφόσον εισηγούνταν η Πυροσβεστική.
Ακολούθησε η απολογία του τότε αντιδημάρχου καθαριότητας και πολιτικής προστασίας του Μαραθώνα Βάιου Θανασιά, ο οποίος περιέγραψε τις ενέργειες του Δήμου για αντιμετώπιση πυρκαγιών.
«Έγιναν ενημερώσεις για καθαρισμούς. Το τμήμα Πρασίνου λειτουργούσε διπλές βάρδιες. Οι επόπτες λειτουργούσαν νυχθημερόν. Είχαμε μέχρι τον Ιούλιο 2018 παραδώσει 1146 τόνους υλικού από αποκομιδές, καθαρισμούς κλπ. Είχαμε προχωρήσει σε κλαδέματα κολώνες κλπ.», είπε ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος και σε άλλο σημείο της απολογίας του ανέφερε: «Εκείνη την μέρα η υπάλληλος πολιτικής προστασίας ήταν στο τηλεφωνικό κέντρο. Όλοι, καθ’ όλη την διάρκεια ήμασταν στις θέσεις μας. Ότι είχαμε το διαθέσαμε όπου μας ζητήθηκε. Οι δασοπυροσβεστες μας ήταν στο πεδίο (…) Δεν μας δόθηκε καμία πληροφορία για ενημέρωση του κόσμου και την ένταση της φωτιάς. Εμείς ήμασταν συντονισμένοι και σε ετοιμότητα».
Ο κ. Θανασιάς, αφού ανέφερε ότι στο Δήμο μόνο δύο οικόπεδα δεν είχαν καθαριστεί διότι δεν βρέθηκαν οι ιδιοκτήτες τους, περιέγραψε στη συνέχεια την εικόνα που είδε όταν έφτασε στο Μάτι.
«Πήγαμε με πούλμαν Μάτι. Δεν μπορώ να σας περιγράψω αυτό που αντικρίσαμε. Καμένα καλώδια, στάχτες παντού, άνθρωποι να τρέχουν αλλόφρονες. Ακόμη δεν ξέραμε, ούτε φανταζόμασταν ότι υπήρχαν νεκροί. (…)» είπε για να συνεχίσει: «Τις επόμενες μέρες και για πολλά χρόνια φιλοξενούσαμε ανθρώπους στις κατασκηνώσεις μας. Βρέθηκαν άνθρωποι χωρίς σπίτι και μέχρι να φτιάξουν άλλο ή να αποκαταστήσουν, εξασφαλίσαμε στέγη και συσσίτια. Από την μια στιγμή στην άλλη βρέθηκαν άνθρωποι στον δρόμο, άνθρωποι έφυγαν από την ζωή. Βρέθηκα κατηγορούμενος, σε δεινή θέση και εγώ και η οικογένεια μου και θέλω να σας ζητήσω να με απαλλάξετε γιατί πραγματικά εκείνη την ημέρα έκανα ότι μπορούσα.