Σε αυτό το πλαίσιο, αναδείχθηκαν βέλτιστες πρακτικές για την προώθηση της διαφορετικότητας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρέχοντας στους συμμετέχοντες τα κατάλληλα εργαλεία για την ανάπτυξη και την εφαρμογή στρατηγικών ενσωμάτωσης. Δόθηκε έμφαση στη διαμόρφωση συνεργασιών μεταξύ τοπικών Αρχών, θεσμικών φορέων και πολιτών, ενισχύοντας την ευαισθητοποίηση και την προώθηση της σημασίας της συμπερίληψης. Στο πρόγραμμα υπήρχε και η παρουσίαση της Χάρτας Διαφορετικότητας, η οποία συνιστά μία δέσμευση των τοπικών Αρχών για την ενσωμάτωση της διαφορετικότητας.
Το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων είναι εκ των χορηγών του Συνεδρίου. Ως συντονιστής, ο πρόεδρος και γενικός διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ, Αιμίλιος Περδικάρης, στον χαιρετισμό του, στάθηκε στον σημαντικό βαθμό που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας οι αποφάσεις των δήμων, καθώς και στο ζήτημα της διαφορετικότητας.
«Η διαφορετικότητα είναι μία ευρεία έννοια και δεν είναι πάντα το προφανές, αυτό το οποίο φαίνεται ή αυτό το οποίο πιστεύει κάποιος, ακούγοντας αυτή τη λέξη», ανέφερε ο κ. Περδικάρης και πρόσθεσε: «Έχει να κάνει με την ισότητα σε όλα τα επίπεδα, έχει να κάνει με τη συμπερίληψη και ακριβώς αυτά εμπλέκονται, γιατί η διαφορετικότητα, η συμπερίληψη παίζουν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην Αυτοδιοίκηση και κατά αυτόν τον τρόπο και στη καθημερινή μας ζωή».
Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του ΚΕΑΝ και ιδρυτής Diversity Charter, Σταύρος Μηλιώνης, ανοίγοντας τις εργασίες του Συνεδρίου, μεταξύ άλλων, σημείωσε: «Είμαστε εδώ σήμερα, προκειμένου να συζητήσουμε πώς μπορούμε να κάνουμε τις πόλεις μας, τις ζωές μας πιο ανθρώπινες, πιο συμπεριληπτικές και πώς μπορούμε να δώσουμε ίδιες ευκαιρίες σε όλους.
Η Χάρτα Διαφορετικότητας ξεκίνησε το 2019 από το εναρκτήριο συνέδριο που διοργανώσαμε στο Ζάππειο και απευθυνόταν στις επιχειρήσεις. Είναι μια πρωτοβουλία της ΕΕ, που ξεκίνησε το 2004 στη Γαλλία και επίσημα στην ΕΕ το 2009. Σήμερα, σε όλες τις χώρες-μέλη υπάρχουν τα αντίστοιχα Diversity Charters, όπου όλοι μαζί συνιστούμε την ευρωπαϊκή πλατφόρμα των DCs.
Αμέσως η πρωτοβουλία αγκαλιάστηκε από δεκάδες εταιρείες στην αρχή, εκατοντάδες στη συνέχεια και έχουμε μέλη μας πάνω από 300 επιχειρήσεις που απασχολούν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Άμεσα έγινε αντιληπτό ότι η Χάρτα έπρεπε να απευθυνθεί και σε δημόσιους φορείς και οργανισμούς, δεδομένου ότι εκεί εργάζεται ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού».
«Η υιοθέτηση της Χάρτας Διαφορετικότητας, ενός κειμένου αρχών και αυτοδέσμευσης, είναι ένα ισχυρό μήνυμα που δίνει η ηγεσία του δήμου στους πολίτες, στους δημότες, στις υπηρεσίες του, ένα μήνυμα δημοκρατίας και ενσυναίσθησης», κατέληξε ο κ. Μηλιώνης.
Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Κατερίνα Παπακώστα, στον χαιρετισμό της, τόνισε πως η κυβέρνηση θεωρεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση έναν από τους σημαντικότερους συμμάχους της στον αγώνα που διεξάγεται για ισότητα και καταπολέμηση των διακρίσεων.
«Πιστεύουμε στη δύναμη της διαφορετικότητας και στα πλεονεκτήματα της ποικιλομορφίας. Είναι άλλωστε η ίδια ποικιλομορφία που επιδιώκουμε να πετύχουμε στα Διοικητικά Συμβούλια των μεγάλων εισηγμένων και μη εισηγμένων εταιρειών και επιχειρήσεων με το νομοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, που πρόσφατα υπερψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία από τη Βουλή των Ελλήνων και το οποίο πραγματοποιεί ένα μεγάλο αναγκαίο βήμα για την αλλαγή της κουλτούρας στη χώρα μας. Εκείνο το βήμα που αποδεικνύει την πολιτική φιλοσοφία από την οποία διαπνέεται η παρούσα κυβέρνηση», επεσήμανε η κ. Παπακώστα και συμπλήρωσε:
«Με την παρούσα ελληνική κυβέρνηση, το διαφορετικό σημαίνει πρωτίστως ισότιμο. Μια αντίληψη που εκφράζεται ενεργητικά με την εκπόνηση μιας συνολικής στρατηγικής, που στόχο έχει να αναμορφώσει άρδην το τοπίο των διακρίσεων στην χώρα μας. Μετουσιώνεται, λοιπόν, σε μέτρα και ισότιμη πρόσβαση όλων, ανεξαιρέτως, των πολιτών στην κοινωνική και οικονομική ζωή», υπογράμμισε η υφυπουργός για να προσθέσει:
«Επεκτείναμε πρόγραμμα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία λειτουργεί καταλυτικά, όχι μόνο στη διάχυση μιας νέας οπτικής σε κάθε τόπο αλλά και στην τόσο ουσιαστική διαμόρφωση συνειδήσεων παντού. Είναι η ίδια αφετηριακή δομή σκέψης, που μας παρακινεί καθημερινά να ενισχύουμε με κάθε μέσο τις δημοτικές και περιφερειακές Επιτροπές Ισότητας, οι οποίες δεν σταματούν, με όπλο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, να επενδύουν στο διαφορετικό, διαμορφώνοντας τις τοπικές κοινωνίες, βήμα-βήμα, μέρα-μέρα και εκδήλωση με εκδήλωση».
«Οι διεθνείς συγκυρίες και ανακατατάξεις, τις οποίες γνωρίζει η εποχή μας, προβάλουν ως ακόμη μια πρόκληση για κάθε πυλώνα διαφορετικότητας σ’ ένα περιβάλλον όπου η αποδοχή παραμένει ζητούμενο, ίσως πιο έντονα από ποτέ. Σ’ αυτό το διεθνές περιβάλλον, είναι σημαντικότερο από ποτέ, με αμείωτη ένταση, όχι μόνο να υπερασπιστούμε κεκτημένα ετών, αλλά και να σχεδιάσουμε και να προάγουμε πολιτικές που θα εξασφαλίζουν τα δικαιώματα όλων των πολιτών και θα διασφαλίζουν την ισότητα παντού. Να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον προσβάσιμο, στο οποίο η διαφορετικότητα δεν θα χωρίζει, αλλά θα ολοκληρώνει. Και σ’ αυτήν τη δυναμική και χρονοβόρα προσπάθεια ενότητας, ισχύος και ανάπτυξης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν αποτελεί μόνο έναν θεσμικό συνομιλητή, αλλά τον θεμέλιο λίθο», κατέληξε η κ. Παπακώστα.
Στον δικό της χαιρετισμό, η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Σοφία Βούλτεψη, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως λειτουργία και ως πολιτική, αποτελεί την επιτομή της δράσης για τη λεγόμενη συμπερίληψη, έναν παρεξηγημένο όρο που έπεσε κι’ αυτός θύμα των διαφόρων ακροτήτων. Γιατί η συμπερίληψη δεν είναι τίποτε άλλο εκτός από αυτό που μαρτυρά η λέξη και ο ορισμός της, την ισότητα, τη συμμετοχή όλων, τον σεβασμό των δικαιωμάτων όλων ανεξαρτήτως κοινωνικής, επαγγελματικής, εκπαιδευτικής προέλευσης, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, θρησκεύματος. Να έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες, να μην υπάρχουν αποκλεισμοί, να προχωράμε όλοι μαζί χωρίς να αφήνουμε πίσω κανέναν. Και πραγματικά, δεν υπάρχει δράση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που να μην εμπεριέχει την έννοια της συμπερίληψης, την ανάγκη να συμπεριλαμβάνεται και να επωφελείται από κάθε πρωτοβουλία το σύνολο της κοινωνίας».
«Προσωπικά, από το δύσκολο πόστο που υπηρετώ, με τις πολλές δομές μεταναστών και τις ασφαλείς περιοχές στα νησιά και στην ενδοχώρα, με τα πάνω από 70 κέντρα φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, με τις δομές επείγουσας φιλοξενίας, με την επανέναρξη της λειτουργίας του εμβληματικού προγράμματος ΗΛΙΟΣ για πρώτη φορά από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τις περιφέρειες, με την έναρξη του πρωτοποριακού προγράμματος HELIOS Junior, που στεγάζει τους πρώην ασυνόδευτους ανηλίκους μετά την ενηλικίωσή τους, με την άφιξη προσφύγων και μεταναστών στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της χώρας και την πρώτη υποδοχή τους, είμαι πολύ ευχαριστημένη από τη συνεργασία μου με τις περιφέρειες και τους δήμους της πατρίδας μας. Γνωρίζω, όμως, ότι και από την πλευρά της η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται υποστήριξη. Οι κρατικοί πόροι δεν επαρκούν για τόσο μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων. Δεν επαρκούν ούτε και τα αντισταθμιστικά οφέλη που παρέχει το υπουργείο μας από το Ταμείο Αλληλεγγύης», σημείωσε η κ. Βούλτεψη και συμπλήρωσε:
«Τον τελευταίο καιρό, προσωπικά, έχω προχωρήσει σε ένα ακόμη βήμα. Προσπαθώ να πείσω τους ιδιώτες και τον κόσμο των μεγάλων και των μικρών επιχειρήσεων ότι πρέπει να εντάξουν το προσφυγικό στις δράσεις τους κοινωνικής ευθύνης. Αρχικά, η πρώτη αντίδραση ήταν “τι δουλειά έχουμε εμείς με το μεταναστευτικό;”. Μετά αρχίζω να εξηγώ. Και τελικά καταλαβαίνουν».
Και αφού αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες, τις δυσκολίες, τους κινδύνους και τα ακραία φαινόμενα της εποχής, η υφυπουργός τόνισε: «Η μάχη μας είναι καθημερινή, χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων και από την πλευρά μου υποστηρίζω τέτοιες πρωτοβουλίες, που εκτός από τη συμπερίληψη εντός των επιχειρήσεων, θα περιλαμβάνουν και μια εκστρατεία ενημέρωσης των επιχειρήσεων να συμβάλουν και να συνδράμουν τον κοινό αγώνα για κοινωνική ειρήνη και οικονομική ευημερία».
Ως «οικοδεσπότης» ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας αναφέρθηκε στην ανάγκη της κοινωνίας να σέβεται τα δικαιώματα όλων. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αγνοούμε το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι γεννιούνται με λιγότερες ευκαιρίες, ότι υπάρχουν συστημικές διακρίσεις και αποκλεισμοί που τους εμποδίζουν να ευημερήσουν. Η κοινωνία, λοιπόν, και οι θεσμοί έχουν την ευθύνη να παρέχουν δίχτυ ασφαλείας σε εκείνους, που το έχουν περισσότερο ανάγκη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε μια ισχυρή και συνεκτική κοινωνία, που θα σέβεται τα δικαιώματα όλων, θα προάγει τη δικαιοσύνη και θα δημιουργεί ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές», είπε αρχικά και συνέχισε:
«Ως δήμαρχος Αθηναίων τον τελευταίο ένα χρόνο έχω επιλέξει συνειδητά την αλληλεγγύη αντί της απομόνωσης, τη συνεργασία αντί του ανταγωνισμού, τις συμπράξεις αντί του ατομικισμού. Για εμάς, η συμπερίληψη δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη. Η ενσωμάτωση δεν είναι μια πράξη φιλανθρωπίας, αλλά μια επένδυση στο μέλλον μας. Γι’ αυτό και έχουμε αναλάβει σημαντικές δράσεις ώστε να προάγουμε στην πράξη την ισότητα των δύο φύλων».
Αμέσως μετά αναφέρθηκε εκτενώς στα προγράμματα και στις δράσεις που έχει αναπτύξει ο Δήμος Αθηναίων, όπως τον Ξενώνα Φιλοξενίας γυναικών Θυμάτων Βίας, όπου φιλοξενούνται 11 γυναίκες και 12 παιδιά, το Κέντρο Καταπολέμησης Έμφυλης Βίας, όπου τον τελευταίο χρόνο παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης σε 215 γυναίκες που είχαν υποστεί έμφυλη και σεξουαλική βία, στο πρόγραμμα “Ως ΕΔΩ” για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, την Ομάδα Προσβασιμότητας και Συμπερίληψης, την εφαρμογή safe Athens για να αισθάνονται ασφαλείς και οι κωφοί πολίτες, το πιλοτικό Πρόγραμμα “Γερνάω Έξυπνα” με στόχο την αύξηση της αυτονομίας ηλικιωμένων πολιτών, το Κέντρο Ένταξης Μεταναστών που λειτουργεί στο μοντέλο του one stop shop και μόνο το 2024 εξυπηρέτησε 3.000 ωφελούμενους.
Και στο τέλος, ο κ. Δούκας πρόσθεσε: «Στην Αθήνα, κάθε πολίτης, ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, ηλικίας, θρησκείας ή αναπηρίας, είναι πολύτιμο κομμάτι ενός σπάνιου μωσαϊκού. Η διαφορετικότητα είναι το πεδίο εκείνο, όπου ανθίζουν η καινοτομία, η δημιουργικότητα και η αλληλεγγύη. Δεν είναι το πρόβλημα, είναι η λύση. Γι’ αυτό, η τοπική αυτοδιοίκηση, ως ο πλησιέστερος θεσμός στον πολίτη, έχει την ευθύνη να πρωτοστατήσει. Ας εργαστούμε μαζί, με αποφασιστικότητα και όραμα, για να μην αφήσουμε κανέναν και καμία πίσω.
Από τη Θεσσαλονίκη, ο δήμαρχος Στέλιος Αγγελούδης, έστειλε με βίντεο τον δικό του χαιρετισμό στο Συνέδριο. «Η σημερινή διοργάνωση αποτελεί ένα ορόσημο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και δεν θα μπορούσα να μην απευθύνω ένα μήνυμα υποστήριξης, αλλά κυρίως δέσμευσης. Η πρωτοβουλία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται στην καρδιά των τοπικών κοινωνιών. Οι δήμοι έχουν τη δύναμη να εφαρμόζουν πολιτικές που προάγουν την ισότιμη συμμετοχή όλων των πολιτών και να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα υπογράψει τη Χάρτα Διαφορετικότητας, αναγνωρίζοντας ότι η προώθηση της ισότητας και της πολυμορφίας δεν είναι μόνο ζήτημα δικαιοσύνης, αλλά ανάπτυξης, καινοτομίας και, κυρίως, κοινωνικής συνοχής. Στην πόλη μας δεν μένουμε μόνο στα λόγια. Έχουμε ήδη υλοποιήσει, στον έναν χρόνο που είμαστε δημοτική Αρχή, και συνεχίζουμε να σχεδιάζουμε δράσεις που κάνουν τη Θεσσαλονίκη έναν φιλόξενο και προσβάσιμο τόπο για όλους», είπε μεταξύ άλλων και προσέθεσε:
«Η υπογραφή της Χάρτας Διαφορετικότητας δεν είναι για εμάς μια τυπική διαδικασία, αλλά μια ουσιαστική δέσμευση. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης επιθυμεί να πρωτοστατήσει στη δημιουργία μιας πόλης που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα και διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες της. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που ο Δήμος Θεσσαλονίκης εντάσσεται επίσημα σε αυτή τη σπουδαία πρωτοβουλία και δεσμευόμαστε να την υποστηρίξουμε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, προωθώντας τη διαφορετικότητα και την κοινωνική ενσωμάτωση».
Στο πάνελ του Συνεδρίου για την αξία και σημασία της εξωστρέφειας στην ανάδειξη των ελληνικών πρακτικών για την Ένταξη, μετείχε ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης, ο οποίος αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε πολλές περιπτώσεις οι δήμοι και στην προσπάθεια που κάνουν να ανταποκριθούν, όπως τότε που ο Δήμος Πειραιά είχε να φροντίσει για 6.500 πρόσφυγες, που υπήρχαν στο λιμάνι για μήνες. Αναφέρθηκε στις δαπάνες που πρέπει να γίνουν και που σε πολλές περιπτώσεις είναι δυσβάσταχτες για τους δήμους, καθώς και στα γραφειοκρατικά προβλήματα που στέκονται εμπόδιο.
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό, για να μην πω σε απόλυτο, από τις αποφάσεις της κεντρικής διοίκησης» σημείωσε και προσέθεσε: «Δεν είναι δίπλα στους δήμους το κεντρικό κράτος, ούτε σε αυτό το κομμάτι, ούτε στα υπόλοιπα. Κι αυτό δεν αφορά τη σημερινή κυβέρνηση, αλλά αφορά το κράτος, την κεντρική διοίκηση, ανεξάρτητα τους ποιος είναι κυβέρνηση. Μακάρι να αλλάξουν ορισμένα πράγματα και να μας δώσει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τα εργαλεία και την όρεξη που έχουμε να προσφέρουμε παραπάνω».
Ω προς την εξωστρέφεια, είπε: «Ο Πειραιάς είναι λιμάνι, οπότε εκ της φύσεως του είναι εξωστρεφής. Είναι μεγάλος δήμος, άρα επικοινωνούνται όσα κάνουμε, υπάρχει ενημέρωση. Δεν νομίζω ότι μας λείπει η εξωστρέφεια».
Και κατέληξε: «Από εκεί και πέρα, υστερούμε σε δύο-τρεις τομείς διαφορετικότητας, γιατί δεν έχουμε εισέλθει, ίσως δεν έχουμε τολμήσει ή δεν έχουμε τη γνώση να το κάνουμε, αλλά νομίζω ότι με αυτή τη βοήθεια της Χάρτας, θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε».
Από τη δική του μεριά, ο δήμαρχος Ελληνικού-Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος αναφέρθηκε εκτενώς στις δομές που έχει ο δήμος, όπως το σύγχρονο κτίριο που δημιούργησε για ΑμεΑ και που καλύπτει πλέον ανάγκες και μη δημοτών
«Η μεγαλύτερη δυσκολία, που εξακολουθώ να αντιμετωπίζω, είναι ο ρατσισμός. Και η νοοτροπία μιας μικρής μερίδας της κοινωνίας μας, που θεωρεί ότι όλα αυτά δεν πρέπει να αναδεικνύονται, αλλά να κρύβονται. Αρκεί να σας πω, ότι μια μερίδα πολιτών διαδήλωσε όταν ξεκίνησε να χτίζεται το κτίριο ΑμεΑ. ”Γιατί μας τους φέρνεις εδώ, είναι υποβάθμιση της γειτονιάς μας και θα σε μαυρίσουμε στις εκλογές”, μου έλεγαν», ανέφερε και προσέθεσε: «Όμως είναι αισιόδοξος, ότι η νέα γενιά, τα νέα παιδιά, έχουν σταθεί πραγματικά αρωγοί στην προσπάθεια».
Ο Δήμος Ελληνικού-Αργυρούπολης ήταν ο πρώτος που υπέγραψε τη Χάρτα Διαφορετικότητας. Για την εφαρμογή της είπε μεταξύ άλλων: «Για εμάς πολύ σημαντικό ήταν να αναπτύξουμε ξεχωριστά όλα τα κεφάλαια. Και αυτό κάναμε» και αναφέρθηκε ακόμη σε περίπου 80 παιδιά από την Ουκρανία, όπου ο Δήμος προσέφερε φιλοξενία όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Αλλά και στις δράσεις που ανέπτυξε ο Δήμος, μετά από μια γυναικοκτονία στην πόλη. «Αυτή η ιστορία πυροδότησε μια σειρά μεγάλων ενεργειών και προγραμμάτων».
Και ο κ. Κωνσταντάτος κατέληξε: «Προσπαθούμε να σχεδιάζουμε όλες τις δράσεις μας στις πραγματικές ανάγκες των διαφορετικών ομάδων που έχουμε».