Κύριο αντικείμενο της κοινής συνεδρίασης των Διοικητικών Συμβουλίων ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ, με τίτλο «Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης: Διαφάνεια – Ευελιξία – Αποτελεσματικότητα», στάθηκε η ουσιαστική συζήτηση και η διαμόρφωση των τελικών θέσεων των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναφορικά με το σχέδιο του νέου Κώδικα.
Γι’ αυτό και στη συνεδρίαση έλαβαν μέρος, από την πλευρά των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκτός των Διοικητικών Συμβουλίων της ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, οι 13 πρόεδροι των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων (ΠΕΔ) της χώρας και οι 13 πρόεδροι των περιφερειακών συμβουλίων καθώς και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και συγκεκριμένα ο Υπουργός, κ. Θεόδωρος Λιβάνιος, οι υφυπουργοί του, οι κ.κ. Βασίλης Σπανάκης και Βιβή Χαραλαμπογιάννη και ο Γενικός Γραμματέας Αυτοδιοίκησης και Αποκέντρωσης, κ. Σάββας Χιονίδης.
Η πρωτοβουλία για την πρώτη, στρατηγικής σημασίας συνεδρίαση, εκ μέρους των δύο Προέδρων, της ΚΕΔΕ, Λάζαρου Κυρίζογλου και της ΕΝΠΕ, Γιώργου Χατζημάρκου απορρέει από τη συνεργασία και τη συντονισμένη στάση των δύο ενώσεων, που έχει αναπτυχθεί και εκτιμάται ότι θα συμβάλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, λειτουργικού και αποτελεσματικού Κώδικα, ικανού να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις προκλήσεις των τοπικών κοινωνιών του σήμερα και του αύριο.
Τόσο ο κ. Χατζημάρκος όσο και ο κ. Κυρίζογλου εξέφρασαν, με την ευκαιρία της συνεδρίασης, την εμπιστοσύνη τους προς τον Υπουργό κ. Λιβάνιο που έχει κερδηθεί μέσα από μία μακρά πορεία συνεργασίας, αμοιβαίου σεβασμού και αξιοπιστίας.
Κοινή συνισταμένη των εκπροσώπων των δύο φορέων, όπως εκφράστηκε κατά τις τοποθετήσεις τους, είναι η ανάγκη ενός νέου, λειτουργικού πλαισίου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, στο οποίο το μεν Κράτος σχεδιάζει στρατηγικά, αλλά δεν ασκεί μικροδιοίκηση, και η δε Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού συμμετέχει στον σχεδιασμό των δημόσιων πολιτικών και αναλαμβάνει καθαρά τις ευθύνες που αναλογούν στην καθεμία.
Εκφράστηκε ακόμα η προσδοκία η ολοκλήρωση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης να λειτουργήσει ως δύναμη ανανέωσης και εκσυγχρονισμού στη λειτουργία, όχι μόνο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά μίας νέας πιο έξυπνης Ελλάδας, εκπληρώνοντας τις ακόλουθες λειτουργίες:
– να αποτελέσει μια σημαντική νίκη έναντι της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων στην καθημερινή επαφή με τους πολίτες,
– να δώσει χώρο σε καινοτόμες, σύγχρονες διοικητικές δομές,
– να αυξήσει τον βαθμό της ελευθερίας κίνησης της αυτοδιοίκησης τόσο του Α’ όσο και του Β’ βαθμού.
Ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ και Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος δήλωσε: Δεν θέλουμε ο νέος Κώδικας να υπηρετεί εμάς. Εμείς θέλουμε έναν Κώδικα μέσα από τον οποίο, εμείς θα υπηρετούμε την κοινωνία πιο αποτελεσματικά. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι απλώς η βελτίωση της σχέσης Κράτους – Αυτοδιοίκησης. Είναι κάτι βαθύτερο: η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του πολίτη προς τη Δημοκρατία, της κοινωνίας προς τους θεσμούς, του κράτους προς την τοπική του βάση. Ενώ ειδικότερα για τον Β’ βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον οποίο υπηρετεί ανέφερε ότι η απορρόφηση πόρων από τις Περιφέρειες είναι σταθερά υψηλότερη και πιο ευέλικτη από εκείνη του Κράτους, τονίζοντας ότι «είναι η ώρα να εμπιστευτούμε αυτό που ήδη λειτουργεί…να δημιουργήσουμε την κοσμογονία του εφικτού που οι πολίτες απαιτούν».
Στην τοποθέτησή του, ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Λάζαρος Κυρίζογλου υπογράμμισε τη σημασία της κωδικοποίησης των διασκορπισμένων νομοθετικών ρυθμίσεων σε ένα ενιαίο και λειτουργικό νομοθέτημα. Όπως τόνισε, «η ΚΕΔΕ, μέσα από αποφάσεις και ψηφίσματα τόσο των Συνεδρίων της όσο και του Διοικητικού της Συμβουλίου, είχε ζητήσει να προχωρήσει η κωδικοποίηση σε ενιαίο νόμο των 500 περίπου νομοθετικών ρυθμίσεων (υπό τη μορφή Νόμων, Β.Δ., Ν.Δ., Π.Δ., Υ.Α., ΚΥΑ κ.λπ.) που αφορούν ζητήματα της Αυτοδιοίκησης». Σημείωσε μάλιστα ότι, για τον σκοπό αυτό, «η ΚΕΔΕ ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμα του Υπουργείου Εσωτερικών, ενεργοποιώντας τις επιτροπές της, οι οποίες με τη συνδρομή υπηρεσιακών στελεχών και συμβούλων, απέστειλαν τις προτάσεις και παρατηρήσεις τους επί των σχεδίων άρθρων και διατάξεων του νέου Κώδικα». Παράλληλα, ο κ. Κυρίζογλου επισήμανε ότι, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης και ψήφισης του νέου Κώδικα, η ΚΕΔΕ θέτει ξεκάθαρα τις νέες της προτεραιότητες, δίνοντας έμφαση στο ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων, στη στελέχωση των υπηρεσιών, στην αύξηση και σαφή προσδιορισμό των οικονομικών πόρων, στην αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού, στην επίλυση ζητημάτων μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων, καθώς και στην απλούστευση των διαδικασιών για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Ιδιαίτερη μνεία έκανε επίσης στην ανάγκη για θεσμικές παρεμβάσεις όπως η Μητροπολιτική Διοίκηση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και η επανεξέταση του ρόλου των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Τέλος, σχετικά με το θέμα της αλλαγής του εκλογικού νόμου, ξεκαθάρισε ότι «δεν αποτελεί προτεραιότητα αυτή τη στιγμή» και ότι «θα συζητηθεί πρώτα εντός της Αυτοδιοίκησης, καθώς αυτό που προέχει είναι η προώθηση πολιτικών λύσεων στα θεμελιώδη ζητήματα που έχουμε θέσει».
Για έναν Νέο Κώδικα με εμπιστοσύνη και ενδυνάμωση των θεσμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
«Η πιο σοβαρή επισήμανση του Β’ βαθμού έχει να κάνει με τους οικονομικούς πόρους και την παντελή έλλειψη ιδίων πόρων» ήταν η βασική επισήμανση του Προέδρου της ΕΝΠΕ, Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, Γιώργου Χατζημάρκου, χθες, κατά την κοινή συνεδρίαση ΕΝΠΕ & ΚΕΔΕ, παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών, ενόψει της ολοκλήρωσης του Νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αναφορικά με τον Β’ βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Με το επιχείρημα ότι η απορρόφηση πόρων από τις Περιφέρειες είναι σταθερά υψηλότερη και πιο ευέλικτη από εκείνη του Κράτους, τόνισε ότι «είναι η ώρα να εμπιστευτούμε αυτό που ήδη λειτουργεί… να δημιουργήσουμε την κοσμογονία του εφικτού που οι πολίτες απαιτούν».
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η τοποθέτηση του Α’ Αντιπροέδρου του ΔΣ και Περιφερειάρχη Κρήτης, Σ. Αρναουτάκη, ο οποίος τόνισε ότι η θεσμική ενίσχυση των Περιφερειών και των Δήμων οφείλει να συνοδεύεται από επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, επισημαίνοντας πως χωρίς χρηματοδότηση δεν μπορούν να εκτελεστούν ούτε τα πιο μικρά έργα που έχει ανάγκη η τοπική κοινωνία, ενώ πρότεινε να προβλεφθεί προένταξη έργων, στο νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, ώστε να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος και να μην χαθούν κρίσιμα αναπτυξιακά έργα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΝΠΕ είχε οργανώσει την παρουσία του σε θεματικές, με θέσεις και προτάσεις για τον Β’ βαθμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις οποίες ανέπτυξαν τα μέλη του, Περιφερειάρχες.
Συγκεκριμένα, τοποθετήθηκαν ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου και Β’ Αντιπρόεδρος, Δ. Πτωχός για τα οικονομικά θέματα των Περιφερειών, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας και Γ’ Αντιπρόεδρος ΕΝΠΕ, Ν. Φαρμάκης για τα θεσμικά ζητήματα, ο Περιφερειάρχης και Γενικός Γραμματέας του Δ.Σ., Φ. Σπανός για θέματα αρμοδιοτήτων και υποδομών, η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και μέλος του Δ.Σ. Α. Αηδονά, η οποία εστίασε στα ελεγκτικά θέματα, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας και μέλος Δ.Σ., Γ. Αμανατίδης για την ενέργεια και περιβαλλοντικά και η Αναπληρώτρια Περιφερειάρχης Αττικής, Χ. Κεφαλογιάννη για τα ζητήματα της μητροπολιτικότητας, ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου και μέλος του Δ.Σ.
Στην τοποθέτησή του για τα οικονομικά, ο Β’ Αντιπρόεδρος του ΔΣ, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δ. Πτωχός ανέφερε: «Χρειάζεται σαφής διαχωρισμός αρμοδιοτήτων σε όλα τα επίπεδα, απλοποίηση διαδικασιών χωρίς περιττές εμπλοκές και, κυρίως, θεσμοθέτηση ενός νέου τρόπου νομοθέτησης ώστε να αποφύγουμε στο μέλλον φαινόμενα πολυνομίας και δυσλειτουργίας.
Η ανάγκη μεταφοράς πόρων στις Περιφέρειες δεν είναι μια απλή λογιστική διευθέτηση, είναι μια βαθιά θεσμική και πολιτική μεταρρύθμιση, απολύτως αναγκαία για τη λειτουργική, πολιτική και θεσμική ενηλικίωση της αυτοδιοίκησης Β’ βαθμού. Επίσης, θα κατοχυρώσει την αυτοτέλεια, την ευθύνη και τη δυνατότητα των Περιφερειών να σχεδιάζουν και να υλοποιούν αναπτυξιακές πολιτικές προς όφελος των πολιτών».
Αντίστοιχα, για τη θεσμική ενίσχυση του Β’ βαθμού Τ.Α., ο Γ’ Αντιπρόεδρος του ΔΣ, Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, Ν. Φαρμάκης εστίασε και αυτός με τη σειρά του στην ανάγκη να προσδιοριστούν πλήρεις και ξεκάθαρες αρμοδιότητες, αυτόνομες πηγές χρηματοδότησης, να προχωρήσει η σύσταση ειδικού οργάνου – υπό τη μορφή Ανεξάρτητης Αρχής για τον έλεγχο και την εποπτεία, αλλά και να υπάρξει καταστατική θωράκιση των αιρετών.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΔΣ, Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας, Φ. Σπανός που επικεντρώθηκε στα θέματα των αρμοδιοτήτων και υποδομών επεσήμανε ότι «Καταθέσαμε προτάσεις και απόψεις για συγκεκριμένα πεδία (συντήρηση οδικού δικτύου, καθαρισμός και αστυνόμευση ρεμάτων και ποταμών, αδειοδοτήσεις και έλεγχοι δραστηριοτήτων, μεταφορά μαθητών, διαχείριση λιμένων και υλοποίηση έργων), που μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη – του τελικού αποδέκτη κάθε μας πρωτοβουλίας και δράσης».
Για τα ζητήματα ελέγχου του θεσμού υπέβαλε συγκεκριμένες προτάσεις η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Α. Αηδονά, διατυπώνοντας το αίτημα για «άμεση συγκρότηση της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας ΟΤΑ, όπως προβλέπεται από τον ‘Καλλικράτη’, ως υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, εκτός Αποκεντρωμένης, για τον έλεγχο της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού». Εναλλακτικά, όπως σημείωσε, «στο πλαίσιο της εποπτείας των ΟΤΑ, θα ήταν λειτουργικό σε κάθε Περιφέρεια να συστήνονται τριμελείς επιτροπές, στις οποίες προεδρεύουν πάρεδροι του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που θα υποδεικνύονται μαζί με τον αναπληρωτή τους από το ως άνω Δικαστήριο, με τη συμμετοχή ενός μέλους του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που υποδεικνύεται από τον Πρόεδρό του, και ενός αιρετού στελέχους της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, το οποίο θα υποδεικνύεται από την ΕΝ.ΠΕ. και, φυσικά, δεν προέρχεται από την Περιφέρεια που έχει εκδώσει την προσβαλλόμενη πράξη».
Η Αναπληρώτρια Περιφερειάρχης Αττικής Χ. Κεφαλογιάννη, που εκπροσώπησε την Περιφέρεια Αττικής, στάθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, στα ζητήματα μητροπολιτικότητας και αναφέρθηκε στην απουσία ολοκληρωμένης Μητροπολιτικής Διαχείρισης. Χαρακτήρισε ως ευκαιρία τη σύνταξη του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ τόνισε χαρακτηριστικά: “Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια μεγάλη αστική περιοχή, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαίο σύνολο και όχι ως ένα μωσαϊκό ανεξάρτητων διοικητικών ενοτήτων “.
Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γ. Αμανατίδης τοποθετήθηκε για τα ζητήματα ενέργειας και περιβάλλοντος: Ζητούμενο είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάπτυξη και στον βιώσιμο μετασχηματισμό των περιφερειών. Η κατανομή αρμοδιοτήτων δεν αρκεί χωρίς το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό να την εφαρμόσει.
Επικεντρώνοντας στην ενέργεια και στο περιβάλλον:
– Θα ήταν πολύ χρήσιμη μια πρόβλεψη αντισταθμιστικών ωφελημάτων (ανταποδοτικά) για τις περιοχές που αντιμετωπίζουν τις προσκλήσεις της ενέργειας και του περιβάλλοντος.
– Οι αποφάσεις των Περιφερειακών Συμβουλίων στο πλαίσιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης θα πρέπει να είναι αποφασιστικές και όχι γνωμοδοτικές, αιτιολογημένα.
– Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον θα πρέπει να αξιολογούνται αθροιστικά με γνώμονα τους στόχους διατήρησης των Οικοτόπων.
– Αναγκαία η κατά προτεραιότητα έγκριση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ με σημαντικό τον ρόλο των Περιφερειών και των Δήμων.
– Απαραίτητη η επαναφορά του net metering για Δήμους, Περιφέρειες, ΔΕΥΑ.
Ο νέος Κώδικας, διαχρονικό αίτημα, επιτέλους ικανοποιείται
Την ικανοποίηση της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού για την κατάρτιση του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, μέσα από μια διαδικασία διαλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη μετά από πρωτοβουλία του Υπουργείου Εσωτερικών, εξέφρασε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Αμπελοκήπων Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου, κατά την τοποθέτησή του στην κοινή συνεδρίαση των Διοικητικών Συμβουλίων της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος
Στην τοποθέτησή του ο κ. Κυρίζογλου επισήμανε πως «η ΚΕΔΕ, μέσα από αποφάσεις και ψηφίσματα τόσο των Συνεδρίων της, όσο και του Διοικητικού της Συμβουλίου, είχε ζητήσει να προχωρήσει η κωδικοποίηση σε ενιαίο νόμο των 500 περίπου νομοθετικών ρυθμίσεων (υπό τη μορφή Νόμων, Β.Δ., Ν.Δ., Π.Δ., Υ.Α., ΚΥΑ, κ.λπ.) που αφορούν ζητήματα της Αυτοδιοίκησης. Για αυτόν ακριβώς το λόγο ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμα του Υπουργείου Εσωτερικών και έθεσε σε λειτουργία της επιτροπές της, οι οποίες με τη συνδρομή υπηρεσιακών στελεχών και συμβούλων , απέστειλαν όλο το διάστημα που προηγήθηκε προς τις αντίστοιχες επιτροπές του ΥΠΕΣ, τις απόψεις της ΚΕΔΕ πάνω στα σχέδια άρθρων και διατάξεων που θα περιλαμβάνονται στον νέο κώδικα».
Η ΚΕΔΕ μέσω του Προέδρου της εξέφρασε την ικανοποίηση της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού για το γεγονός ότι μέσα σε σύντομο σχετικά χρόνο, μια δέσμευση της Κυβέρνησης απέναντι στην αυτοδιοίκηση γίνεται πράξη. Η παρουσία του Θοδωρή Λιβάνιου στη θέση του Υπουργού των Εσωτερικών ήταν αυτή που φαίνεται ότι κάνει τη διαφορά.
Ο νέος Κώδικας είναι το πρώτο βήμα. Πρέπει να ακολουθήσουν κι άλλα.
Για την ΚΕΔΕ ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα πρώτο, αναγκαίο βήμα που αφορά τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας των δήμων, αλλά από μόνο του αυτό το βήμα δεν αρκεί. Πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά, με άξονα ένα νέο σύστημα διοικητικής οργάνωσης της χώρας.
– Ο νέος Κώδικας δεν αντιμετωπίζει τα αδιέξοδα που δημιουργεί στην ομαλή λειτουργία των Δήμων η συστηματική υποχρηματοδότηση από το Κεντρικό Κράτος. Γι’ αυτό ζητά η ΚΕΔΕ να αποδοθούν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι, για να μπορούν να ασκούν τις αρμοδιότητες που τους έχουν δοθεί.
– Ο νέος Κώδικας δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων του Κράτους, που ευθύνεται για μια σειρά από προβλήματα, που καθιστούν δύσκολη τη διαχείριση των προβλημάτων της καθημερινότητας των πολιτών. Όπως επισήμανε ο Λ. Κυρίζογλου, « οι δήμαρχοι δεν φοβόμαστε να αναλάβουμε ευθύνες και να λογοδοτούμε στους πολίτες για τις πράξεις μας. Αλλά αρνούμαστε να λογοδοτούμε για ευθύνες και λάθη άλλων».
– Επιπλέον, ο νέος κώδικας, δεν επιλύει το πρόβλημα της υποστελέχωσης των δημοτικών υπηρεσιών. Δεν μπορούν να λειτουργούν οι Δήμοι χωρίς να διαθέτουν το απαραίτητο προσωπικό. Χρειάζονται άμεσα νέο προσωπικό, αφού τα τελευταία χρόνια έχουν φύγει από τους δήμους σχεδόν το 25% του προσωπικού που διέθεταν.
Η ΚΕΔΕ μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης και ψήφισης του νέου κώδικα αυτοδιοίκησης, θέτει ξεκάθαρα τις νέες προτεραιότητες της, όπου θα δώσει βάρος το επόμενο διάστημα. Προτεραιότητες όπως:
– το ξεκαθάρισμα των ευθυνών κι αρμοδιοτήτων,
– το προσωπικό,
– η αύξηση και ο σαφής προσδιορισμός των οικονομικών πόρων,
– η αναβάθμιση της καταστατικής θέσης του πολιτικού προσωπικού της αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού,
– η επίλυση των προβλημάτων των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων,
– η υλοποίηση των προτάσεων για νομοθετική ρύθμιση που έγιναν τα τελευταία πέντε έτη και εκκρεμούν,
– η Μητροπολιτική Διοίκηση Αθήνας-Θεσσαλονίκης στον Α’ βαθμό,
– το ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων λόγω της συνύπαρξης ΔΚΚ, Καλλικράτη και Κλεισθένη,
– η επανεξέταση των αρμοδιοτήτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και η μεταφορά αρμοδιοτήτων τους στις Περιφέρειες και τους Δήμους,
– η απλούστευση διαδικασιών για να χτυπηθεί η γραφειοκρατία.
Δεν είναι προτεραιότητα ο εκλογικός νόμος.
Όσον αφορά το ζήτημα της αλλαγής του εκλογικού νόμου, που τέθηκε από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών, ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ επισήμανε ότι αυτό θα συζητηθεί πρώτα στο εσωτερικό της αυτοδιοίκησης . Αυτή τη στιγμή προέχει η προώθηση πολιτικών λύσεων πάνω στις βασικές προτεραιότητες που έχουμε θέσει.
Όπως τόνισε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ «η Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού εμπιστεύεται τη σημερινή πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, που δείχνει ότι έχει τη διάθεση να συμβάλλει πραγματικά στο θεσμικό και λειτουργικό εκσυγχρονισμό της αυτοδιοίκησης. Αντιλαμβανόμαστε όμως ότι για το εγχείρημα της μεταρρύθμισης δεν αρκεί μόνον η βούληση του Υπουργού, όσο ειλικρινής κι αν είναι. Διαχρονικά το πολιτικό σύστημα δεν αντιμετώπισε την αυτοδιοίκηση με το σεβασμό που το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει».
Οι βασικοί στόχοι των προτάσεων της ΚΕΔΕ για την επόμενη μέρα είναι:
– η ποσοτική και ποιοτική βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις,
– η διεύρυνση της οικονομικής και της διοικητικής αυτοτέλειας και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης(ΟΤΑ),
– η προώθηση της περιφερειακής και της τοπικής ανάπτυξης με σκοπό την χωρική και κοινωνική συνοχή και, γενικότερα,
– η αναβάθμιση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Πολιτειακό σύστημα της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, υπέβαλε μια σειρά από θέσεις και προτάσεις κατά τη διαβούλευση και τις εργασίες σύνταξης του νέου Κώδικα, κατά πεδίο πολιτικής, με σημαντικότερες τις παρακάτω:
Ρυθμίσεις οριζόντιας εφαρμογής στη Δημόσια Διοίκηση
Α. Η κατηγοριοποίηση των ΟΤΑ
Η ΚΕΔΕ συμφωνεί να εκπονηθεί ξεχωριστό “Βιβλίο” στο νέο Κώδικα, που θα αφορά τις διαφορετικές ρυθμίσεις ως προς τις αρμοδιότητες, το προσωπικό και την οργάνωση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων σε σχέση με τους μεσαίους ηπειρωτικούς και νησιωτικούς δήμους.
Β. Διεύρυνση και κοστολόγηση των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ
Η ΚΕΔΕ προτείνει να εκσυγχρονιστεί το άρθρο 270 του Ν. 3852/2010 «Κόστος Μεταφοράς Αρμοδιοτήτων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση».
Σημειώνουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι η αρμόδια Υποεπιτροπή του ΥΠΕΣ έχει υιοθετήσει τις 2 σημαντικότερες μεθόδους: 1ον την κατάργηση της έγκρισης από το Υπουργείο ή την Αποκεντρωμένη Διοίκηση αποφάσεων που λαμβάνονται από το δήμο ή την περιφέρεια και 2ον τη αλλαγή της διοικητικής υπαγωγής υπαρχουσών συγκροτημένων δομών ήδη χωροθετημένων σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο στις αντίστοιχες περιφέρειες ή δήμους.
Σημειώνουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι η αρμόδια Υποεπιτροπή του ΥΠΕΣ έχει υιοθετήσει τη διατύπωση: «Το νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να διασφαλίζει τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους, το ανθρώπινο δυναμικό, την αναγκαία υποδομή και εξοπλισμό, καθώς και τα απαιτούμενα ψηφιακά εργαλεία με την οικεία τεχνογνωσία».
Γ. Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ)
– Σύμφωνα με τις προτάσεις των Συνεδρίων της ΚΕΔΕ και του Διοικητικού Συμβουλίου της και δεδομένου ότι έχει λήξει η μνημονιακή περίοδος, πρέπει η νομοθέτηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) να επιστρέψει στις σχετικές διατάξεις του Ν.3852/2010.
– Πρέπει να καταργηθεί ο “κόφτης” (παρ. 4, άρθρο 38 του Ν.3986/2011 όπως ισχύει) και να επανέλθουμε στη φιλοσοφία και τη νομοτεχνική συγκρότηση των σχετικών διατάξεων του Ν.1828/1989, του Ν.2672/1998 και του Ν.3852/2010. Δηλαδή οι ΚΑΠ να αποτελούν ποσοστό δυναμικών κρατικών πόρων (όπως είναι ο Φόρος εισοδήματος, ο ΦΠΑ, ο ΕΝΦΙΑ και τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων) που εξελίσσονται με την οικονομική ανάπτυξη.
– Είναι απαραίτητο να “επαναπατριστούν” οι πόροι που αφαιρέθηκαν από τους ΟΤΑ (φόρος επί του ζύθου, δικαίωμα βοσκής, τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, τέλη καθαριότητας των παραχωρησιούχων, τέλη επί των αυθαιρέτων, τέλη διέλευσης του φυσικού αερίου, έσοδα από τους αιγιαλούς κ.ά.).
– Τα τελευταία χρόνια απονεμήθηκαν στους Δήμους σημαντικές αρμοδιότητες, χωρίς επαρκείς πόρους, στους τομείς της προστασίας των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, της ναυαγοσωστικής κάλυψης και της πολιτικής προστασίας (καθαριότητα υπερτοπικών οδών, καθαρισμός χειμάρρων, καθαρισμός οικοπέδων ενόψει αντιπυρικής περιόδου).
Δ. Καταστατική θέση των αιρετών
Την ΚΕΔΕ δεσμεύουν οι προτάσεις του Κειμένου Κοινών Θέσεων του κοινού Συνεδρίου ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ του 2018. Στο πλαίσιο αυτό ζητά :
- Κωδικοποίηση και οριστική επίλυση όλων των προβλημάτων της καταστατικής θέσης των αιρετών (μισθολογικό καθεστώς, ειδικές άδειες για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, θωράκιση έναντι υπηρεσιακών μεταβολών για πολιτικούς λόγους, ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά και χορηγίες).
- Άμεση επαναφορά της καταργηθείσας με το νόμο 4093/2012 χορηγίας των νέων αιρετών.
- Τροποποίηση του άρθρου 236Α του νόμου 3852/2010, ώστε να τίθενται σε αργία οι αιρετοί που παραπέμπονται αμετακλήτως για κακούργημα μόνο στην περίπτωση που τους έχει επιβληθεί ο περιοριστικός όρος της προσωρινής κράτησης. Κατάργηση των άρθρων 233, 234 και 237 του Ν. 3852/2010 (Καλλικράτη). Να ισχύει δηλαδή μόνο το 236 και το 236Α τροποποιημένο.
- Επανεξέταση των ισχυουσών διατάξεων για τα κωλύματα και ασυμβίβαστα στη βάση της ισοτιμίας για όλους τους αιρετούς της Αυτοδιοίκησης και του Κοινοβουλίου σε συνδυασμό με την αποσαφήνιση της ειδικής άδειας των αιρετών, που θα πρέπει να ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως επαγγέλματος.
- Νομοθετική ρύθμιση ώστε να μην επιστραφεί το απονεμηθέν μηνιαίο βοήθημα και το εφάπαξ που έλαβαν οι αιρετοί από το τέως ΤΑΔΚΥ, δεδομένου ότι η αποκλειστική ευθύνη για τη δημιουργία του προβλήματος βαρύνει τη Διοίκηση.
Παράλληλα, προτείνονται τα ακόλουθα:
– Η σύσταση ενός μόνιμου Μηχανισμού Παρακολούθησης της Καταστατικής Θέσης των Αιρετών υπό τη μορφή του Παρατηρητηρίου.
– Η κατάρτιση Κώδικα Δεοντολογίας Αιρετών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης με πρόταση της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ.
– Επαρκείς υποστηρικτικοί μηχανισμοί για την άσκηση των καθηκόντων τους.
Παραμένουν μια σειρά από εκκρεμότητες στη διαδικασία του διαλόγου.
Όπως επισήμανε ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, η αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού αναμένει από το Υπουργείο Εσωτερικών τις προτάσεις για τα παρακάτω κρίσιμα ζητήματα:
– Τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους των ΟΤΑ, τον “επαναπατρισμό” των πόρων που αφαιρέθηκαν και τους νέους πόρους που έχουν κατεξοχήν τοπικό χαρακτήρα (όπως είναι το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση).
– Την καταστατική θέση των αιρετών.
– Την εποπτεία των ΟΤΑ.
– Ένα μεσοχρόνιο (π.χ. τετραετές) Πρόγραμμα στελέχωσης των ΟΤΑ για την κάλυψη των κενών που δημιουργήθηκαν με τα μνημόνια, τις συνταξιοδοτήσεις και την κινητικότητα και για τη συγκρότηση των νέων υπηρεσιών που επιβάλλεται με διάφορα νομοθετήματα να συγκροτήσουν οι ΟΤΑ (Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου, Τμήματα Πολιτικής Προστασίας κ.λπ.).
Κλείνοντας την τοποθέτησή του ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε. τόνισε πως:
«Σήμερα γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα μπροστά, το οποίο όλοι μας οφείλουμε να αναγνωρίσουμε. Όπως όλοι οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως έχουν γίνει βήματα από τη σημερινή Κυβέρνηση, για να είμαστε σήμερα ως Δήμοι πιο δυνατοί, όπως η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, ο νέος τρόπος κατανομής των ΚΑΠ από 1.1.2024 κλπ. Αλλά δεν πρέπει να αρκεστούμε σε αυτά. Τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα είναι μπροστά μας. Έχουμε την ιστορική ευθύνη να βάλουμε τα δυνατά μας για να γίνει πράξη μια πραγματική μεταρρύθμιση, που θα λειτουργήσει ως ένα νέο συμβόλαιο εμπιστοσύνης, μεταξύ Κράτους, Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού και κοινωνίας των πολιτών.
Για ένα Κράτος και μια Αυτοδιοίκηση που θα λειτουργούμε με Διαφάνεια, Ευελιξία και Αποτελεσματικότητα, τις τρεις έννοιες που αποτελούν και το πολιτικό μήνυμα της σημερινής μας κοινής συνεδρίασης».
Δυναμική παρέμβαση του Γρ. Κωνσταντέλλου
Δυναμική παρέμβαση έκανε ο Α’ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, στην κοινή συνεδρίαση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) για τη σύνταξη του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 28 Απριλίου. Μέσω της παρέμβασής του εξέφρασε τους προβληματισμούς του για το θέμα, θέτοντας ένα βασικό ερώτημα:
Τι είδους Αυτοδιοίκηση θέλει πραγματικά το Κράτος;
Μια ισχυρή, ευέλικτη και αποτελεσματική ή μια εξαρτημένη και αποδυναμωμένη;
Αναφερόμενος στη σύνταξη του νέου Κώδικα, αναγνώρισε τις σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλουν τα στελέχη του Υπουργείου Εσωτερικών, ανέδειξε όμως ως βασικό έλλειμμα το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία της ομάδας εργασίας αποτελείται από στελέχη που δεν έχουν καμία απολύτως βιωματική σχέση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Για τον λόγο αυτό, όπως άλλωστε έχει αναφέρει επανειλημμένα τους τελευταίους μήνες, ο κ. Κωνσταντέλλος τόνισε πως απαιτείται μεγαλύτερη συμμετοχή αιρετών στην τελική σύνταξη του Κώδικα, καθώς εκείνοι είναι αυτοί που θα κληθούν, στο τέλος της ημέρας, να τον εφαρμόσουν στην πράξη.
Μεταξύ των κρίσιμων ζητημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει ο νέος Κώδικας, ο Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ αναφέρθηκε στα ακόλουθα:
- Ο έλεγχος νομιμότητας να απλουστευθεί ή να καταργηθεί – δεν μπορεί οι Δήμοι να λειτουργούν υπό κηδεμονία κυβερνητικού «γκαουλάιτερ». Μοναδικός αρμόδιος φορέας πρέπει να είναι τα όργανα της Ελληνικής Δικαιοσύνης, δηλαδή ο φυσικός δικαστής και όχι οι διορισμένοι από το κράτος εκπρόσωποι του.
- Το προσωπικό στους Δήμους έχει αποδεκατιστεί τα τελευταία χρόνια, τόσο από τα μνημονιακά μέτρα περιορισμού στις προσλήψεις όσο και από το απαράδεκτο μέτρο της κινητικότητας – απαιτείται άμεση ενίσχυση των δημοτικών υπηρεσιών.
- Οι αρμοδιότητες πρέπει να αποκεντρωθούν ουσιαστικά – δεν μπορούμε να μιλάμε για αποκέντρωση όταν 21.500 αρμοδιότητες παραμένουν στο κεντρικό κράτος.
- Τα οικονομικά των Δήμων δεν μπορούν να παραμένουν στα επίπεδα του 2012, όταν οι ανάγκες έχουν πολλαπλασιαστεί. Πρέπει να θεσμοθετηθούν τακτικά έσοδα για την αποτελεσματική λειτουργία των Δήμων.
Στη συνέχεια ο κ. Κωνσταντέλλος έθεσε στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών πέντε κρίσιμα ζητήματα:
- Άσκηση Ελέγχου Νομιμότητας
Οι Δήμοι πρέπει να κρίνονται από τον φυσικό τους δικαστή — όχι από «ελεγκτές κατά παραγγελία». Αυτό απαιτεί συνταγματική αναθεώρηση, όχι απλές ρυθμίσεις.
- Στελέχωση και Κινητικότητα
Η κινητικότητα έχει αποδιοργανώσει τους Δήμους. Χρειάζεται άμεση κατάργηση ή, τουλάχιστον, περιορισμός της μόνο μεταξύ Δήμων και όχι με άλλους οργανισμούς του Δημοσίου. Οι δημοτικές υπηρεσίες δεν αντέχουν άλλη απογύμνωση.
- Αρμοδιότητες
Δεν μπορεί το Κεντρικό Κράτος να κρατά 21.500 αρμοδιότητες και να μιλά για αποκέντρωση! Η Δημόσια Διοίκηση χρειάζεται συνολική αναδιάταξη και ουσιαστική μεταφορά αρμοδιοτήτων.
- Οικονομικά – Κόφτης ΚΑΠ
Πρέπει να καταργηθεί ο περιορισμός (κόφτης) στο ύψος των ΚΑΠ, όπως καταργήθηκαν οι αντίστοιχοι περιορισμοί σε σχεδόν όλες τις άλλες κατηγορίες που είχαν θεσμοθετηθεί μετά το πέρας της οικονομικής κρίσης. Οι αρμοδιότητες που θα μεταβιβάζονται θα ακολουθούνται από τους αντίστοιχους πόρους, οικονομικούς και ανθρώπινους.
- Μεταβίβαση Υποχρεώσεων
Μεταβιβάζονται συνεχώς νέες υποχρεώσεις προς τους Δήμους χωρίς να προβλέπονται οι σχετικοί πόροι. Αυτό δεν είναι αποκέντρωση – είναι παγίδα! Οι νέες ευθύνες είναι καλοδεχούμενες, όταν όμως συνοδεύονται από τους αντίστοιχους πόρους.
Τέλος, ο κ. Κωνσταντέλλος, δεν παρέλειψε να αναγνωρίσει τις σημαντικές προσπάθειες του Υπουργού Εσωτερικών κ. Θεόδωρου Λιβάνιου να σταθεί έμπρακτα δίπλα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και του απηύθυνε έκκληση, έστω και την ύστατη στιγμή, να μην αφήσει να χαθεί, για ακόμα μία φορά, μία μεγάλη ευκαιρία να αποκτήσει η χώρα την Τοπική Αυτοδιοίκηση που της αξίζει.
Μία Αυτοδιοίκηση δυνατή, ευέλικτη, με σημαντική παρέμβαση και πολιτικά ισχυρή με τοπική παρουσία, και όχι ένα απονευρωμένο, ποδηγετημένο σύστημα οργανώσεων τοπικού χαρακτήρα οι οποίοι θα βρίσκονται συνεχώς στα γραφεία των υπουργών ως επαίτες ζητώντας τα αυτονόητα για να κάνουν τη δουλειά του. Ο νέος κώδικας πρέπει να είναι μία ουσιαστική και δυναμική μεταρρύθμιση σ’ αυτή την κατεύθυνση και όχι ένα κείμενο που τακτοποιεί γραφειοκρατικές εκκρεμότητες.
Κλείνοντας την ομιλία του, στην κατάμεστη από εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αίθουσα, έστειλε μήνυμα με πολλούς αποδέκτες:
«Συνεχίζουμε ενωμένοι τη μάχη για ισχυρούς, αυτόνομους, αποτελεσματικούς Δήμους.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση κράτησε όρθια τη χώρα στις κρίσεις – τώρα πρέπει να της επιστραφούν η εμπιστοσύνη και οι πόροι που της αξίζουν».
Θοδωρής Λιβάνιος : Οι αλλαγές που θα περιλαμβάνει στις 1.100 σελίδες του ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης
Αλλαγές στο σύστημα εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών με κατάργηση του δεύτερου γύρου των εκλογών, ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και επίλυση ζητημάτων οικονομικής διαχείρισης, εποπτείας και οικονομικής διαχείρισης των ΟΤΑ περιλαμβάνονται στον Κώδικα της Αυτοδιοίκησης που παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος στην κοινή συνεδρίαση των διοικητικών συμβουλίων της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ).
Ο κ. Λιβάνιος ανέφερε ότι η σύνταξη του Κώδικα βρίσκεται στην τελική ευθεία και θα ακολουθήσει διαβούλευση, ενώ στόχος είναι να εισαχθεί στη Βουλή προς ψήφιση στις αρχές του καλοκαιριού. Όπως εξήγησε, ο Κώδικας είναι η βάση για όλες τις λειτουργίες της Αυτοδιοίκησης με την ενσωμάτωση σχεδόν 1000 νομοθετικών κειμένων που βρίσκονται σε ισχύ διάσπαρτα σε νόμους προ 50ετίας, ενώ σημείωσε χαρακτηριστικά ότι υπάρχουν άρθρα που τα τελευταία 15 χρόνια έχουν τροποποιηθεί 40 φορές, ενώ για την πρόσκληση σε συνεδρίαση δημοτικού συμβουλίου λαμβάνονται υπόψη πέντε νόμοι.
Σύμφωνα με τον υπουργό, ο νέος Κώδικας θα συμβάλει στην άρση δυσερμήνευτων και πολλές φορές αντικρουόμενων διατάξεων, στην προώθηση ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου, στον πολύ-επίπεδο συντονισμό, στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών, στον εξορθολογισμό και περιορισμό του κόστους και στην προώθηση της βιωσιμότητας των δήμων και των περιφερειών (αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων κ.λπ.).
Θα έχει πάνω από 1.100 σελίδες, θα διαρθρωθεί σε 4 βιβλία, που θα διαιρούνται σε 15 μέρη και σε 76 -80 κεφάλαια. Το πρώτο βιβλίο αφορά τα οργανωτικά, την εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, το σύστημα διακυβέρνησης και τις εκλογικές δαπάνες. Το δεύτερο αναφέρεται στη διακυβέρνηση, τα νομικά πρόσωπα, την καταστατική θέση των αιρετών, και την εποπτεία των ΟΤΑ. Το τρίτο αφορά τις αρμοδιότητες και το τέταρτο την οικονομική διαχείριση.
Στις προωθούμενες αλλαγές περιλαμβάνονται η προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις αυτοδιοικητικές εκλογές, το ενιαίο παράβολο των συνδυασμών για υποβολή υποψηφιότητας, η απλοποίηση του κωλύματος, λόγω οφελών σε δήμο ή περιφέρεια και η επικαιροποίηση κωλυμάτων και ασυμβίβαστων αιρετών.
Για την εκλογή των περιφερειακών αρχών, ο υπουργός δεν μπήκε σε λεπτομέρειες, περιοριζόμενος να προαναγγείλει ότι θα υπάρξει «εξαντλητικός διάλογος» τις επόμενες ημέρες για το θέμα, ενώ αναφέρθηκε στις βασικές αρχές που είναι η εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη από τον πρώτο γύρο, η εξασφαλισμένη πλειοψηφία 3/5 σε όποιον εκλεγεί και μία αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση του Δημάρχου και του περιφερειάρχη, άρα αποκλείεται το απλό πλειοψηφικό σύστημα με εκλογή δημάρχου με ποσοστά 22%- 23%, όπως ισχύει σε ορισμένες χώρες.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης, όπως παρουσιάστηκαν από τον κ. Λιβάνιο στον συνέδριο της ΚΕΔΕ τον περασμένο Νοέμβριο, σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο (το ποσοστό πιθανόν τελικά να μειωθεί) επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση.
Για το θέμα των αρμοδιοτήτων εισάγεται το λεγόμενο «τεκμήριο καθημερινότητας», με εννέα λειτουργικές κατηγορίες αρμοδιοτήτων για δήμους και τρεις κατηγορίες για τις περιφέρειες. «Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν έχουν ρητά αποδοθεί αρμοδιότητες σε άλλο επίπεδο του κράτους τότε ανήκουν στους δήμους», είπε ο κ. Λιβάνιος.
Ο ίδιος είπε ότι καταγράφηκαν 1.199 αρμοδιότητες για όλους τους ΟΤΑ, 736 αρμοδιότητες των περιφερειών, 400 αρμοδιότητες των δήμων και 63 ειδικές αρμοδιότητες νησιωτικών και ορεινών δήμων.
Στο ίδιο θέμα, ο Κώδικας περιλαμβάνει δύο βασικούς κανόνες: 1. Όποια αρμοδιότητα ασκείται από δήμο ή περιφέρεια αυτή θα ασκείται οπωσδήποτε, έχοντας 7 διαφορετικές επιλογές άσκησής της. 2. Ο κάθε κάτοικος θα έχει πρόσβαση στις ίδιες υπηρεσίες, της ίδιας ποιότητας ανεξαρτήτως του πληθυσμού του δήμου που κατοικεί.
Ο υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ακόμα ότι σχεδιάζεται ηλεκτρονική πλατφόρμα, στην οποία θα είναι συγκεντρωμένες οι οφειλές σε κάθε ΟΤΑ (όπως π.χ. οι κλήσεις της δημοτικής αστυνομίας), και παράλληλα οι οφειλέτες θα μπορούν να τις εξοφλούν.
Θα παρέχεται επίσης η δυνατότητα στους δήμους να χορηγούν επίδομα γέννησης, έως 3.000 ευρώ στις περιπτώσεις γέννησης πρώτου και δεύτερου παιδιού με προϋποθέσεις που καθορίζονται από τα δημοτικά συμβούλια.
Σε ότι αφορά στα οικονομικά των ΟΤΑ, φεύγει ο έλεγχος νομιμότητας από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και προαναγγέλθηκε η άμεση λειτουργία εφτά αυτοτελών υπηρεσιών ελέγχου ΟΤΑ, (15 χρόνια μετά τη νομοθέτησή τους) με επικεφαλής τον γενικό επόπτη νομιμότητας.
Βασ. Σπανάκης: Ο νέος Κώδικας της αυτοδιοίκησης είναι ο νέος, σύγχρονος δρόμος των δήμων και περιφερειών
Στη «στρατηγική σημασία» και τα «ευεργετήματα» του νέου Ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης αναφέρθηκε ο υφυπουργός Εσωτερικών, Βασίλης Σπανάκης κατά την ομιλία του στην κοινή συνεδρίαση των διοικητικών συμβουλίων της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
Ο κ. Σπανάκης χαρακτήρισε τον νέο Κώδικα «ένα σύγχρονο δρόμο για τους δήμους και για τις περιφέρειες» και τόνισε ότι «έχουμε να κάνουμε πολλά και έχουμε να δουλέψουμε αρκετά τα επόμενα χρόνια για την αυτοδιοίκηση και με την αυτοδιοίκηση για το συνολικό έργο που έχει ανάγκη η κάθε τοπική κοινωνία. Διότι η συμβολή όλων είναι σημαντική και καθοριστική στην καθημερινότητα όλων των πολιτών».
Αναφερόμενος στα, κατά τον ίδιο, πλεονεκτήματα του νέου Κώδικα, ο κ. Σπανάκης είπε πως «πρωτίστως μειώνει τη μεγάλη γραφειοκρατία για όλους και πρώτα από όλα για τους πολίτες. Διότι θα γνωρίζουν οι πολίτες ποιος έχει αρμοδιότητα, ποιος είναι υπεύθυνος και γιατί. Να σταματήσει πλέον να γίνεται ο κάθε πολίτης μπαλάκι στα γρανάζια μιας γραφειοκρατίας δεκαετιών. Αυτό λύνει ο Νέος Κώδικας. Ταυτόχρονα ενισχύει τη διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα και φυσικά ξεκαθαρίζει το πλαίσιο, κυρίως το νομικό πλαίσιο για τον Α’ και τον Β’ βαθμό».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο υφυπουργός Εσωτερικών επισήμανε ότι «η αυτοδιοίκηση δεν έχει μόνο παρελθόν και παρόν αλλά όλοι εμείς έχουμε μια υποχρέωση να χτίσουμε το δρόμο και για την αυτοδιοίκηση των παιδιών μας, διότι θέλουμε την αυτοδιοίκηση να γίνει πιο ελκυστική, πιο αγαπητή για όλους τους πολίτες για να ασχοληθούν με τα κοινά, για να λύσουν τα προβλήματα για το μέλλον. Η αυτοδιοίκηση δεν τελειώνει σε εμάς ή με εμάς. Είναι για τα παιδιά μας, είναι για το μέλλον της κάθε τοπικής κοινωνίας».
Πρόσθεσε ακολούθως πως αυτός ο νέος Κώδικας «δημιουργεί όμως και κάτι άλλο. Δημιουργεί δικλείδες ασφαλείας για όσους έχουν ευθύνες και κυρίως, να μην δημιουργούνται αδικίες για όσους έχουν το θάρρος να εκλέγονται, να διοικούν και να παίρνουν αποφάσεις ριζοσπαστικές για τις τοπικές τους κοινωνίες».
Ο κ. Σπανάκης συνέχισε λέγοντας πως «στην καθημερινότητά μας έχουν μπει νέες λέξεις που πρέπει να τις υπηρετήσουμε, αν θέλετε, κωδικοποιημένα. Όχι ότι μέχρι σήμερα αυτό δεν το έκανε η αυτοδιοίκηση, στην ουσία κάνει τα πάντα, αλλά τώρα έρχεται αυτός ο Κώδικας και ενσωματώνει στο λεξιλόγιο εκφράσεις όπως πολιτική προστασία, όπως άσκηση σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής και γίνεται ένα άλλο αίτημα δεκτό για την άσκηση σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής ανάλογα με τις ανάγκες κάθε τοπικής κοινωνίας, υπηρετώντας το Σύνταγμα που ορίζει, ξεκάθαρα, το αυτοδιοίκητο για τους ΟΤΑ.
Καταληκτικά απηύθυνε έκκληση προς τους προέδρους της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ, λέγοντας ότι «τώρα είναι η ώρα, να ανοίξουν συνεργασίες ουσιαστικές. Κύριοι πρόεδροι της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ με τα Συμβούλια τώρα είναι η ώρα να ανοίξετε έναν ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία και τους πολίτες».