Η ένταση ανέβηκε επικίνδυνα στη Νομική Σχολή Αθηνών ενώ πολλοί φοιτητές και φοιτήτριες εμποδίστηκαν να ψηφίσουν, οπότε υπερίσχυσαν οι βίαιες μειοψηφίες που επέβαλαν απόφαση συνέχισης της κατάληψης.
Τα ίδια και χειρότερα φαινόμενα επαναλήφθηκαν στην οδό Πανεπιστημίου, όπου οι μεν «ροπαλοκτυπούσαν» τους δε, διεκδικούντες φοιτητές ποιοι θα πρωταγωνιστούσαν στην πορεία (πανσπουδαστική – ΚΚΕ) άλλοι με κατεύθυνση το Σύνταγμα και οι άλλοι προς το Πολυτεχνείο, αμυνόμενοι και υβρίζοντες χυδαία.
Ενώ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο παρά την ισχυρή παρουσία των αστυνομικών δυνάμεων οι αναρχικοί παραμένουν κυρίαρχη δύναμη, κουκουλοφόροι προξενούν τεράστιες ζημιές καθ’ όσον αντιδρούν στο νομοσχέδιο για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια.
Η θέση υπό διαβούλευση του νομοσχεδίου αυτού ως μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών αλλοδαπών παραρτημάτων ξεκαθαρίζει ίσως το τοπίο τόσο ως προς την συνταγματικότητα όσο και ως προς τις επιπτώσεις που θα έχει η καθίδρυσή τους στην λειτουργία των Πανεπιστημίων της χώρας.
Δοθέντος ότι εφόσον η νομοθετική πρωτοβουλία περιορίζεται στην πρόβλεψη εγκατάστασης παραρτημάτων μόνον αλλοδαπών Πανεπιστημίων και μάλιστα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δεν ανοίγει την πόρτα για ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Ελληνική Επικράτεια.
Διότι η ίδρυση δεν ταυτίζεται με την εγκατάσταση παραρτήματος αν και υπάρχει αντίθετη άποψη συνταγματολόγων καθηγητών. Φρονούμε ότι δεν θίγεται με την νομοθετική ρύθμιση η ισχύς του άρθρου 16 παρ. 8 του Συντάγματος που απαγορεύει ρητά τη σύσταση ανωτάτων Σχολών από ιδιώτες. Οπότε τα επιχειρήματα περί αντισυνταγματικότητας του νόμου δεν μπορούν να ευσταθήσουν απόλυτα.
Σε αντίθετη περίπτωση, και πάλι δεν είναι δυνατή η διασταλτική ερμηνεία των κανόνων δικαίου, δηλαδή να επεκτείνουμε το εύρος μιας απαγόρευσης που αφορά την άσκηση μιας ελευθερίας, όπως είναι η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Εξ άλλου, όπως νομολόγησε το Συμβούλιο Επικρατείας στην υπόθεση του βασικού μετόχου, το Σύνταγμα ερμηνεύεται σε αρμονία με το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφού το κρίσιμο στην προκειμένη περίπτωση είναι η Ακαδημαϊκή ελευθερία, η οποία κατοχυρώνεται ρητά στο χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε.
Από την αριστερά που δεν δέχεται την έννοια του «ζωντανού Συντάγματος» θα υπάρξει αμφισβήτηση της συνταγματικότητας της ρύθμισης και από ιδιοκτήτες των κολεγίων που θέλουν τα ΑΕΙ κερδοσκοπικά.
Ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, το ουσιαστικό ζήτημα που ανακύπτει τώρα, είναι να εξετάσουμε πώς μπορεί να βελτιωθεί συνολικά η ποιότητα της Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Όμως το βάρος της ευθύνης ανήκει στην Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΑΑΕ) με προσωπικότητες κύρους που είναι επιφορτισμένες με αρμοδιότητες πιστοποίησης και αξιολόγησης προγραμμάτων σπουδών κριτηρίων ίδρυσης Ακαδημαϊκών μονάδων κλπ. εφαρμόζοντας διεθνείς οδηγίες του Ευρωπαϊκού Δικαίου Αρχών Διασφάλισης Ποιότητας.
Η αλήθεια είναι ότι ορισμένα από τα κριτήρια είναι ανεφάρμοστα από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια όπως ο έλεγχος του ανωτάτου ορίου φοιτητών ανά τμήμα και μάθημα, σύμφωνα με τα διεθνή standards – που εφαρμόζονται στην Κύπρο – ο αριθμός διδασκομένων ανά τμήμα 30-35 φοιτητές η ύπαρξη δύο μόνον εξεταστικών υποχρεωτική παρακολούθηση κλπ.
Ίσως είναι ευκαιρία το Πανεπιστήμιο να πάψει να είναι διαρκές εξεταστικό κέντρο και να λειτουργεί ως μαζικό Πανεπιστήμιο με τρομακτική υποστελέχωση και ανεπίτρεπτα μεγάλη αναλογία φοιτητών προς καθηγητές.
Το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο, παρά τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει, όπως υποστελέχωση, την μεγάλη αναλογία φοιτητών προς διδάσκοντες, την ανεπάρκεια πόρων κλπ., καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες, με αποτέλεσμα 8 με 10 Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια σε όλες τις ετήσιες διεθνείς κατατάξεις να είναι σταθερά στα χίλια καλύτερα Πανεπιστήμια παγκοσμίως.
Από την άλλη πλευρά όμως, μειοψηφικές ομάδες που θεωρούν τους εαυτούς τους, αυτόκλητους υπερασπιστές των Δημόσιων Πανεπιστήμιων, προχωρούν σε ενέργειες και πράξεις που τα προσβάλλουν και δίνουν μια εικόνα απαξίωσής τους στην ελληνική κοινωνία, ενώ υποτίθεται ότι τα υπερασπίζονται.
Προβάλλονται επιχειρήματα κατά των ιδιωτικών πανεπιστημίων που θεωρούν κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, προσφέροντας υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας και πτυχία της κακιάς ώρας. Και γεννάται το ερώτημα γιατί δεν υπήρξε αντίδραση όταν σε μια νύχτα ανωτατοποιήθηκαν τα ΤΕΙ ή όταν ιδρύθηκαν Παν/κά τμήματα σε κάθε κωμόπολη με ιπτάμενους καθηγητές και τουρίστες φοιτητές. Ενώ 40.000 νέοι φοιτητές επιλέγουν Παν/μία εκτός της χώρας εκ των οποίων 18.000 στην Κύπρο, 9.500 στην Βρετανία.
Δεν αμφισβητείται ότι τα Ελληνικά ΑΕΙ υποχρηματοδοτούνται που δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα, οι μισθοί εξευτελιστικοί, οι δε θέσεις δεν αναπληρώνονται. Πολλά κτίρια άθλια θυμίζουν φυλακές, σπασμένα θρανία, ακατάληπτα γκράφιτι, τραπεζάκια προσηλυτισμού, χώροι που έχουν ιδιωτικοποιηθεί από βίαιες ομάδες, ανασφάλειας και εκφοβισμός.
Καθηγητές απόντες από τα γραφεία τους και ορισμένοι δεν απαντούν στα μηνύματα των φοιτητών τους. Άλλοι καθηγητές έχουν ως βασική τους μέριμνα να αναπαράγουν τις ιδεοληψίες τους προωθώντας αποκλειστικά κλώνους από την ομάδα τους.
Οι φοιτητές στην πλειονότητά τους θεωρούν ως μεγαλύτερη κατάκτηση να καταργήσουν την κατώτατη βάση εισαγωγής στα Παν/μία, το δικαίωμα να εξετάζονται 10 φορές στο ίδιο μάθημα και να αποφοιτούν έπειτα από 15 χρόνια. Ενώ η εκπροσώπησή τους έχει περιορισθεί στο 3% σε επαγγελματίες αποφασισμένους να επιβάλουν αυτό που τους ανέθεσαν.
Αλίμονό τους δε, σε όποιον σταθεί στο δρόμο τους.
Ο σεβασμός στους νόμους και το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν μπορεί να είναι κατά περίπτωση. Πρέπει με τόλμη και χωρίς φόβο από πρυτάνεις εκπαιδευτικό προσωπικό και πολιτεία να αναδειχθούν τα προβλήματα του Δημοσίου Πανεπιστημίου, με νηφαλιότητα για την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου και την εναρμόνιση της ελληνικής πραγματικότητας χωρίς δαιμονοποιήσεις και δογματικές απόψεις. Αυτό θέλει η Ελληνική κοινωνία που βλέπει τα παιδιά της να μην μπορούν να συμμετάσχουν στην Ακαδημαϊκή λειτουργία των Πανεπιστημίων. Εφαρμογή των νόμων και Συντάγματος και της αρχής της πλειοψηφίας. Ναι στο ανοικτό Δημόσιο Πανεπιστήμιο με ενίσχυση από την πολιτεία και το Ταμείο Ανάκαμψης (άνω των 60 εκατ. ευρώ όπως υποσχέθηκε ο Πρωθυπουργός), χωρίς καταλήψεις και καμιά μορφή βίας απ’ όπου και αν προέρχεται. Τούτο το οφείλουμε στο μέλλον της χώρας, την νέα γενιά.
Προ παντός να εφαρμοσθεί και για τους φοιτητές και για τους διοικητικούς υπαλλήλους του Πανεπιστημίου, καθ’ όσον υπάρχει πειθαρχικός κώδικας, που προβλέπει κυρώσεις για όσους σκόπιμα διασαλεύουν την λειτουργία του θεσμού με παράνομες πράξεις. Να μην συνεχισθεί η επικρατούσα μάλλον κουλτούρα ατιμωρησίας ακόμη και όταν πρόκειται για ομολογημένη δολιοφθορά, η οποία κουλτούρα υπονομεύει το πανεπιστήμιο εκ των έσω χωρίς να λογοδοτεί.
Δεν παραλείπουμε να σημειώσουμε ότι παράλληλα με τις προτεινόμενες αλλαγές απαραίτητη είναι η αναμόρφωση της μέσης παιδείας, κάτι το οποίον φαίνεται μάλλον δύσκολο και ίσως μας ξεπεράσουν οι εξελίξεις.
Τα τετριμμένα ότι είμαστε η κοιτίδα του πολιτισμού, ενός πολιτισμού τον οποίον σήμερα αδυνατούμε και να διδάξουμε στα σχολεία μας.
* Ο κ. Ιωάννης Σκουτέρης είναι Δικηγόρος, τέως αντιδήμαρχος Χολαργού