Μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα προβάλλουν σε τομείς όπως η εργασία, λήψη αποφάσεων, αλλά και ο διαχωρισμός της αλήθειας από το ψεύδος.
Παράλληλα με τους εύλογους προβληματισμούς, δεκάδες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν την βάση για τις βελτιώσεις της ζωής ή πιθανές λύσεις προβλημάτων.
Για παράδειγμα συστήματα που αφορούν ηλικιωμένους συμπολίτες, ρομποτικά συστήματα τα οποία πριν δεκαετίας εφαρμόζονταν στον χώρο της βαριάς βιομηχανίας, πρώιμη διάγνωση Αλτσχάϊμερ και «έξυπνοι βοηθοί» αντίβαρο στην μοναξιά, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών – Υπολογιστών, Α. Συμεωνίδης, ο οποίος δεν αποκλείει το σενάριο που ένα ρομπότ να υπενθυμίζει στον ηλικιωμένο να πάρει τα χάπια του ή να τον καθησυχάζει ότι δεν έχει ξεχάσει το μάτι της κουζίνας.
Λαμβανομένου υπόψη ότι η τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει πάνω από 40 χρόνια στην κλασική μορφή, ενώ σήμερα αναπτύσσονται εφαρμογές με στόχο να δώσουν υπεραξία στην καθημερινότητα. Όμως δεν παραβλέπεται, παρά τα ανωτέρω, ότι ο μεγάλος κίνδυνος στην τεχνητή νοημοσύνη είναι όταν η πληροφορία στην οποία βασιζόμαστε είναι αναληθής (fake) και άκριτα τα χρησιμοποιεί η μηχανή, η οποία προφανώς δεν μπορεί να κρίνει – οπότε θα αναπαράγει ψεύδη και αναλήθειες.
Πρόσφατα ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης έλαβε μια σημαντική απόφαση, να συστήσει μια συμβουλευτική επιτροπή που θα διαδραματίσει ένα κεντρικό ρόλο στην προετοιμασία της χώρας για τις βαθιές τομές που θα έρθουν.
Κατά την διάρκεια της πανδημίας της COVID η χώρα μας είχε δημιουργήσει σε συνεργασία με Έλληνες ερευνητές σε ξένα Πανεπιστήμια μια επιτυχημένη εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης την «Eva» που εντοπίζει ταξιδιώτες υψηλού κινδύνου, οι οποίοι δεν εμφάνιζαν συμπτώματα – εντόπισε σχεδόν τους διπλάσιους σε σύγκριση με τον αριθμό που θα είχαμε βρει, βασιζόμενοι μόνο σε περιορισμούς και τυχαίες εξετάσεις.
Μόνο το 2023, οι επενδύσεις παγκοσμίως σε νεοφυείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά της τεχνητής νοημοσύνης έχουν ξεπεράσει τα 23 δις δολ.
Ακούγεται ότι η τεχνητή νοημοσύνη αφαιρεί θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του World Economic Forum πάνω από 20% των επιχειρήσεων που θα υιοθετήσουν την τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγηθούν σε προσλήψεις αντί απολύσεων, καθώς θα υπάρξουν ανάγκες για εξειδικευμένο προσωπικό. Αναπόφευκτα η χρήση των ρομπότ θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο σε επικίνδυνες και αυτοματοποιημένες δραστηριότητες. Όμως η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει να αναπτύξουμε τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε προκειμένου να προσαρμοσθούμε στο νέο εργασιακό τοπίο/
Η παραγωγή του λογισμικού της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα καυτό πολιτικό ζήτημα και ο έλεγχός του είναι πιο δύσκολος από τους υπολογιστές.
Οι Κυβερνήσεις ψάχνουν να βρουν την σωστή προσέγγιση για τον έλεγχο της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης. Σημαντικό είναι να μην θυσιασθεί η καινοτομία στο βωμό των κανονισμών, και να μην δημιουργηθούν πολίτες δύο ταχυτήτων και ανισότητες.
Είναι ευκαιρία να υπερπηδηθούν οι προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει συνείδηση, δεν είναι κακόβουλη και δεν θέλει να βλάψει. Μπορεί όμως να δημιουργήσει άλλα προβλήματα, π.χ. ένα αυτόματο αυτοκίνητο που έχει προγραμματισθεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα των καυσίμων και να επιλέξει μια πιο μακρινή διαδρομή για να αποφύγει την κίνηση, αντί να φθάσει εγκαίρως για ένα σημαντικό ραντεβού.
Από νομικής πλευράς βρισκόμαστε μέσα σε μια ανεξερεύνητη ζούγκλα. Υπάρχει θέμα πνευματικών δικαιωμάτων όσον αφορά την εκπαίδευση της πλατφόρμας τεχνητής νοημοσύνης. Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί δεδομένα που έχουμε δώσει για να δημιουργήσει νέα πρωτότυπα αποτελέσματα. Όπως και εμείς με την έκθεσή μας σε βιβλία, τέχνη, ή μουσική, συνθέτουμε και δημιουργούμε.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει, ως κρίσιμη τεχνολογία, την βελτίωση της οικονομίας, στην ανάπτυξη της καινοτομίας αι βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και λειτουργίας του κράτους.
Είναι γεγονός ότι οι πολίτες στην καθημερινότητά τους δεινοπαθούν στις συναλλαγές με κρατικές υπηρεσίες, ειδικότερα με τις υγειονομικές. Γι’ αυτό η ηγεσία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρουσίασε προ ημερών στον πρωθυπουργό τον ψηφιακό βοηθό που θα βοηθεί όσους επισκέπτονται στην πύλη gov.gr. Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, αφού η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει την επανάσταση αλλά χρειάζεται η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού και ο απαραίτητος αριθμός εργαζομένων για να φθάσουμε στα επίπεδα της Βόρειας Ευρώπης.
Κατά την διαβεβαίωση του Πρωθυπουργού, μπορούμε να συνομιλούμε αντί για κείμενο, δίνοντας την δυνατότητα στον αλγόριθμο να μας δίνει απαντήσεις, οι οποίες είναι τελικά πιο κατανοητές.
Ο ψηφιακός βοηθός εν γένει στον ευρύτερο εκσυγχρονισμό του κρατικού μηχανισμού ειδικά στο σκέλος της αλληλεπίδρασης με τους πολίτες για την διευκόλυνσή τους και την απλοποίηση της καθημερινότητάς των.
Θα αντλεί πληροφορίες από κατάλογο 1.608 ψηφιοποιημένων διοικητικών διαδικασιών που έχουν ενσωματωθεί έως σήμερα στο gov.gr και 3.270 ψηφιοποιημένων διαδικασιών ενσωματωμένων στο Μητρώο ΜΙΤΟΣ, προκειμένου ο πολίτης παίρνοντας πληροφορίες για την ταχεία διεκπεραίωση του αιτήματός του.
Σημειούται πάντως ότι οι ανταλλαγές μηνυμάτων με τον ψ.β. γίνονται ανωνύμως, δηλαδή χωρίς στοιχεία για τον πολίτη διασφαλίζοντας έτσι την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Οι κυβερνήσεις απασχολούνται υπερβολικά με υπαρξιακά ζητήματα, με το αν η τεχνητή νοημοσύνη θα μας μπλέξει σ’ ένα δυστοπικό μέλλον ή θα μας πάρει τις δουλειές αντί να εστιάζουν στα πολιτικά και οικονομικά ρίσκα που φαίνονται ήδη στον ορίζοντα, και βέβαια θα υπάρξει απώλεια θέσεων εργασίας, όμως αυτό το έργο έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν με την εκβιομηχάνιση του κόσμου.
Φοβερός κίνδυνος μπορεί να προέλθει από την μεγαλύτερη όξυνση των ανισοτήτων. Διότι η AL; αποφέρει τεράστια κέρδη με πολύ μικρό κόπο, οπότε πρέπει να εξετασθεί πώς θα μοιρασθούν αυτά τα κέρδη και κυρίως πώς θα φορολογηθούν.
Υπάρχει και ενδεχόμενο αυξημένης επιρροής και διάδοσης τοξικών ιδεών μέσω των social media.
Εάν βασισθούμε σε μελλοντικά ολοένα και περισσότερο στις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την λήψη αποφάσεων, αυτό δεν αποκλείεται ότι ενδεχομένως να τους επιτρέψουμε να μας λένε και τι πρέπει να ψηφίσουμε. Έτσι όμως, δεν απειλούνται οι δημοκρατίες μας; Προβληματισμός και του Μπεν Άνσελ, Καθηγητή Συγκριτικής Θεώρησης Δημοκρατικών Θεσμών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας από το 2018 σε ηλικία 40 ετών.
* Ο κ. Ιωάννης Σκουτέρης είναι Δικηγόρος, τέως αντιδήμαρχος Χολαργού