«Η αποκατάσταση και ανάδειξη των Κήπων του Ανακτόρου εντάσσονται στον συνολικό σχεδιασμό του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την αποκατάσταση και ανάδειξη του ιστορικού πυρήνα του Τατοΐου, στο πλαίσιο της στρατηγικής αξιοποίησής του, ως μνημειακού συνόλου. Η ιστορική τεκμηρίωση, το θεσμικό πλαίσιο για τη διατήρηση και αποκατάσταση των ιστορικών Κήπων, τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά, η χρήση κατάλληλου φυτικού υλικού, προσαρμοσμένου στο μικροκλίμα και ανθεκτικού στη φωτιά, αλλά και η χρήση υλικών με βάση τις αρχές της αναστρεψιμότητας και της βιωσιμότητας, αποτελούν βασικές παραμέτρους του σχεδιασμού της μελέτης αποκατάστασης. Οι Κήποι αναβιώνουν, ως σημαντικό μέρος της χωροταξικής σύνθεσης και της ζωής στο π. βασιλικό ενδιαίτημα, αλλά και της εμπειρίας του σημερινού επισκέπτη», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.
H θέση των Κήπων βρίσκεται νότια του κτιριακού συνόλου του Ανακτόρου και των Μαγειρείων και σε άμεση γειτνίαση με την Πύλη της Λεύκας. Το βορειότερο επίπεδο των Κήπων βρίσκεται στην υψηλότερη στάθμη περιλαμβάνοντας τις διαμορφώσεις που συνδέονται άμεσα με το Ανάκτορο. Από τη στάθμη αυτή ξεκινά η διπλή πλατιά μαρμάρινη σκάλα, σε συμμετρική διάταξη, για την πρόσβαση στην κατώτερη στάθμη των Κήπων. Το αμέσως χαμηλότερο επίπεδο που περιλαμβάνει την ελλειψοειδή κρήνη και την κολυμβητική δεξαμενή κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1950. Από τη στάθμη αυτή και κάτω, διαμορφώνεται η κεντρική Αλέα των Κήπων, η οποία έχει σημαντικό ρόλο στη χωρική οργάνωση των Κήπων, ενώ εκατέρωθεν, διαμορφώνονται μονοπάτια διατεταγμένα σε ομόκεντρους κύκλους. Στις θέσεις, όπου διασταυρώνονται οι εγκάρσιες πορείες με την κυκλική διάταξη, προκύπτουν επιμέρους κυκλικοί κόμβοι. Εντοπίζεται κι ένας επιπλέον κόμβος στο κέντρο της σπείρας, ως απόληξη της διαδρομής στον Λαβύρινθο. Κεντρικά και ανατολικά της Αλέας, ο σχεδιασμός υποστηρίζει την λογική του περιπάτου. Στον τομέα, στα δυτικά της Aλέας, χωροθετούνται χρηστικές λειτουργίες όπως το θερμοκήπιο και το γήπεδο τένις.
Όπως ενημερώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, η περιοχή επέμβασης της μελέτης περιλαμβάνει έκταση 34 στρεμμάτων και περιμέτρου 762 μέτρων. Ο ρόλος των δένδρων είναι πολύ σημαντικός στη σύνθεση του φυτικού υλικού. Φυτεύονται περίπου 450 δένδρα. Τα μονοπάτια ακολουθούν τις αρχικές χαράξεις, όπως αυτές υφίστανται και εντοπίζονται από τα ίχνη της οριοθέτησής τους. Η δημιουργία υδατοπερατών επιφανειών συμβάλλει στην ανάπτυξη της βιοποικιλότητας διασφαλίζοντας φυσικές συνθήκες στο περιβάλλον, ευνοώντας συγχρόνως την ανάπτυξη τοπικής χλωρίδας και πανίδας.
Η μελέτη αποκατάστασης των Κήπων του Ανακτόρου στο Τατόι εκπονείται από την Έλλη Παγκάλου και αποτελεί χορηγία της ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ προς το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η υλοποίηση του έργου χρηματοδοτείται με 3.000.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του The Prince’s Foundation
Η εφαρμογή καλών πρακτικών σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση του π. βασιλικού κτήματος Τατοΐου αποτελεί το αντικείμενο Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του φιλανθρωπικού ιδρύματος The Prince’s Foundation, το οποίο υπέγραψαν η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και η διευθύνουσα σύμβουλος του The Prince’s Foundation Emily Cherrington. Όπως ενημερώνει ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, η υπογραφή του Μνημονίου είχε δρομολογηθεί τον Σεπτέμβριο του 2022 κατά την επίσκεψη της Λίνας Μενδώνη στο Dumfries House Estate, στη Σκωτία, το οποίο ανήκει στο Ίδρυμα του Βασιλιά Καρόλου Γ’ του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Με την υπογραφή του Μνημονίου, προωθείται ο ρόλος που διαδραματίζουν αγαθά της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως το Τατόι και το Dumfries House, ως υποδείγματα για την αναγέννηση ευρύτερων περιοχών, με γνώμονα τον πολιτισμό και το πολιτιστικό απόθεμα, συμπεριλαμβάνοντας ευκαιρίες προβολής του ρόλου, που μπορούν να διαδραματίσουν τα στοιχεία του πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης», δήλωσε μεταξύ άλλων η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη. Σε δήλωσή του, το The Prince’s Foundation επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης συνεργασίας, το Ίδρυμα του Πρίγκιπα θα φιλοξενήσει ομάδες και εκπροσώπους του κτήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου θα συναντήσουν συνεργάτες του φιλανθρωπικού ιδρύματος προκειμένου να ενημερωθούν για τους τρόπους με τους οποίους η αποκατάσταση του κτήματος Τατοΐου μπορεί να επαναλάβει την επιτυχία του Dumfries House προς όφελος της τοπικής κοινότητας».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, το Μνημόνιο προβλέπει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε πολιτιστικές, τουριστικές, εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες σε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων και επιστημονικών πεδίων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη δυνατότητα απασχόλησης στην καλλιέργεια δεξιοτήτων και στη χάραξη δρόμων που οδηγούν σε βιώσιμες πρακτικές. Αυτό περιλαμβάνει – χωρίς να περιορίζεται – τους τομείς των οικοδομικών τεχνών, της υφαντουργίας, των τροφίμων και της γεωργίας/κτηνοτροφίας, της φιλοξενίας, της μάθησης με βάση τη φύση, της υγείας και της ευεξίας. Επιδίωξη είναι να προωθηθούν τα οφέλη της διεπιστημονικής και βασισμένης στην πράξη εκπαίδευσης που συνδέεται ισχυρά με την επίτευξη αποτελεσμάτων στους τομείς της παραγωγής και της απασχόλησης. Η αρχική διάρκεια του Μνημονίου Συνεργασίας είναι πενταετής.